Thực Vật Ra Hoa Một Lần (Monocarpic Plants)
Có rất nhiều loài thực vật chỉ ra hoa một lần trước khi chết. Hoa hướng dương và cà chua là những ví dụ điển hình. Mỗi cây phải phát triển, ra hoa và kết trái mang hạt chỉ một lần trước khi cây chết. Trong các ví dụ này, vòng đời cây được hoàn thành trong vòng một năm. Nhưng có rất nhiều ví dụ về những loài thực vật sống lâu, phát triển trong nhiều năm, hoặc thậm chí nhiều thập kỷ trước khi chúng nở hoa, và sau đó chết đi. Có lẽ bạn đã trồng một cây dứa nam mỹ yêu quý, chỉ biết đau lòng khi nó đột ngột chết sau khi nở một bông rực rỡ duy nhất. Thực vật có vòng đời này được gọi là “monocarpic plant”.
Thuật ngữ monocarpic xuất phát từ tiếng Hy Lạp, với mono nghĩa là đơn lẻ, và karpos có nghĩa là trái cây. Cây một lá mầm là cây có một giai đoạn ra hoa trước khi cây chết. Thực vật có nhiều thời kỳ ra hoa được gọi là đa hoa. Thực vật ra hoa để sản xuất và giải phóng hạt giống, để nhân giống. Cây một lá mầm tiêu tốn rất nhiều năng lượng để hình thành hoa và hạt của nó, đến nỗi nó chỉ đơn giản là không có năng lượng để tiếp tục phát triển. Với hầu hết các loài thực vật một lá mầm, sẽ chết đi sau khi ra hoa. Trong số các loài sen đá monocarpic – cái chết không thực sự là cuối cùng.
Sempervivum là các loài sen đá monocarpic. Khi sempervivum nở, nó sẽ chết ngay sau khi hoa tàn. Mỗi lần duy nhất. Tất cả sempervivum đều sẽ như vậy, không chỉ một số giống nhất định trong loài. Có vẻ lạ không khi tên của Sempervivum lại có nghĩa luôn luôn sống? Làm thế nào mà cây chết đi sau đó nó có thể được gọi là “luôn luôn sống”. Chúng ta hãy xem xét.
Hãy nhớ rằng sempervivum có kiểu phát triển của một hoa thị lớn hình thành nhiều hoa thị nhỏ hơn xung quanh nó. Một cây Sempervivum (có hình hoa thị) thường phát triển trong 3-4 năm trước khi nở hoa. Trong thời gian đó, nó tạo ra nhiều, đôi khi hàng chục cây con có hình hoa thị nhỏ hơn bao quanh hoa thị chính. Khi cây chính nở hoa, nó sẽ chết. Nhưng khu vườn hoặc chậu chứa của ta sẽ không có lỗ, bởi vì nhiều cây con tiếp tục sinh trưởng và phát triển. Theo thời gian, mỗi con trong số chúng sẽ nở hoa, và nó cũng sẽ chết, sau khi đã sinh ra rất nhiều cây con của riêng nó. Nếu ta trồng một cây hoa thị sempervivum trong chậu và nó phát triển thành nhiều hoa thị lấp đầy chậu của ta.
Chi Thùa (Agave)
Cây thùa là monocarpic plant và được hiểu phổ biến nhất. Hầu hết mọi người đều biết rằng cây thùa phải mất nhiều năm trước khi chúng hình thành những bông hoa lộng lẫy và sau đó chúng sẽ chết. Agave Americana, được gọi là cây thế kỷ, phát triển 40, 50 hoặc thậm chí lên đến 100 năm trước khi nở hoa và sau đó tàn. Điều mà hầu hết mọi người không nhận ra là chỉ một số, không phải tất cả, các giống cây thùa là monocarpic plant. Và trong số đó, hầu hết tạo thành nhiều cây con trên thân hoa hoặc ở gốc của cây chính. Những cây con này là những cây con sống và phát triển ngay cả sau khi cây mẹ chết đi. Trong khi hạt nảy mầm, các cây non của cây thùa đang phát triển thay thế cho cây mẹ, có chung cấu trúc thân và rễ của cây mẹ. Vậy, cây thùa này có thực sự chết sau khi ra hoa? Trong trường hợp cây thùa, có vẻ như không phải lúc nào bản thân cây cũng chết mà chỉ là phần chính.
Chi Sen Bướm (Kalanchoe Luciae)
Phần lớn các loài kalanchoe ra hoa tự do trong nhiều mùa. Rất ít trong số chúng là monocarpic. Loài Kalanchoe luciae phổ biến , và loài K. thyrsiflora gần như không thể phân biệt được đều được gọi là cây sen bướm . Hai loài này là monocarpic plant, theo cách tương tự như cây thùa. Sau khi hình thành nhiều con ở gốc của nó. Những con hoa này sẽ tiếp tục phát triển và phát triển lâu dài sau khi phần nở hoa đã tàn lụi.
Hiện Tượng Monocarpic Một Phần
Một số loài aeonium và một vài giống yucca cũng được coi là một loài monocarpic plant. Cây aeonium và cây yucca phân nhánh đẹp trong suốt vòng đời của chúng, với mỗi cây trưởng thành sẽ hình thành một cái gì đó giống như một cái cây. Mỗi nhánh kết thúc bằng một tán lá hình hoa thị đặc trưng. Sau nhiều năm trưởng thành, một số cành nở hoa, thường đơn lẻ, đôi khi một số cành cùng một lúc. Những bông hoa này tạo thành một màn rực rỡ trong nhiều tháng. Khi hết hoa, nhánh của cây aeonium hoặc yucca một lá sẽ không phát triển hoặc nở hoa trở lại. Tuy nhiên, các hoa thị và điểm sinh trưởng bên dưới nhánh đã nở ra tiếp tục phát triển mạnh, hình thành các nhánh và hoa thị mới. Trong trường hợp của aeonium và yucca monocarpic, nó không phải là toàn bộ cây chết sau khi nở hoa, mà chỉ là từng nhánh riêng lẻ.
Yucca trong hình trên có ít nhất 12 điểm phát triển khác nhau, với một điểm bắt đầu nở hoa. Nếu nhánh đơn đó sau khi hoa tàn, thì cây yucca có chết không? Rõ ràng không. Ngay cả khi không có các nhánh mới được hình thành, chỉ 1/2 của tổng thể cây sẽ ngừng phát triển, trong khi phần còn lại tiếp tục phát triển. Không phải tất cả loài trong chi Yucca đều là monocarpic plant, và những cây không thực sự chết sau khi nở. Aeonium monocarpic chia sẻ mô hình tăng trưởng phân nhánh giống như Yuccas.
Làm Thế Nào Để Cứu Một Cây Monocarpic Plant Đang Ra Hoa?
Có thể cứu monocarpic plant khỏi chết bằng cách loại bỏ những bông hoa không? Đôi khi, không phải lúc nào câu trả lời cũng rõ ràng. Mặc dù không có cách nào ngăn chặn Sempervivum ra hoa và chết, nhưng nếu ta cắt cành hoa từ cây Kalanchoe fljacks, ta thường có thể giữ cho cây sống. Mặc dù chúng ta nói rằng một cây monocarpic plant chết sau khi nở hoa, nhưng sự thật thì việc sản xuất hạt giống gây ra cái chết của cây. Vì vậy, một số cây có thể được cứu bằng cách cắt bỏ thân hoa. Nếu bạn muốn thử cách này, hãy cắt thân cây khi nó vẫn còn trong giai đoạn chồi hoa. Và hãy luôn cảnh giác! Một số loài cây rất tích cực để sinh sản đến nỗi các cành hoa mới sẽ xuất hiện sau khi bạn loại bỏ cành đầu tiên.
Như vậy, ta đã có thể trả lời đại khái câu hỏi “sen đá có chết sau khi ra hoa không?” rồi phải không. Câu trả lời là có, nhưng không nhiều loài và cũng không hẵn là chết.