Top 11 # Quy Trình Trồng Và Chăm Sóc Cây Xoài Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 4/2023 # Top Trend

Quy trình trồng và chăm sóc cây xoài

Kính thưa quý bà con, xoài là loại cây ăn quả rất phổ biến ở nước ta hiện nay. Xoài dễ trồng, tuy nhiên, để chăm sóc sao cho đúng kỹ thuật và mang lại năng suất cao thì có lẽ nhiều bà con vẫn chưa nắm rõ. Hôm nay, chúng tôi xin giới thiệu đến quý bà con quy trình trồng và chăm sóc cây xoài đạt hiệu quả cao.

Xoài có thể được trồng trên nhiều loại đất khác nhau: đất vàng, đất vàng đỏ, đất Feralit, đất phù sa mới ven sông,đất phù sa cổ, kể cả vùng đất cát ven biển, nhưng tốt nhất là bà con nên trồng trên đất cát hoặc cát pha thịt, thoát nước tốt, có tầng đất dầy ít nhất 1,5-2m, có thủy cấp nông không quá 2,5m. So với các loại cây ăn quả khác, xoài là cây chịu được úng tốt nhất. Với đất nhẹ kém màu mỡ giúp cho cây dễ có nhiều hoa và kết quả, đất quá màu mỡ đủ nước chỉ giúp cho cây phát triển tốt, nhưng ít quả. Xoài thích hợp ở đất có độ pH từ 5,5-7, với đất có pH nhỏ hơn 5, cây sẽ kém phát triển. Ở vùng đất thấp, trước khi trồng bà con cần phải lên líp cao sao cho mực nước ở thời điểm cao nhất cách gốc ít nhất là 1m.

Xoài được trồng quanh năm, nhưng tốt nhất là nên trồng vào đầu mùa mưa. Tuy nhiên, với số lượng ít, bà con có thể trồng vào nhiều thời vụ, miễn là phải tránh thời điểm rét đậm và nắng nóng, sau khi trồng phải lưu ý cung cấp đủ nước tưới cho cây.

Hiện nay, giống xoài được trồng phổ biến nhất có 5 giống là xoài cát chu, xoài cát Hòa Lộc, xoài bưởi, xoài tứ quý và xoài khiêu xa vơi. Trong 5 giống này thì xoài cát Hòa Lộc và xoài tứ quý là 2 giống nổi tiếng nhất vì cho trái ngon, vị ngọt thanh, trái to, mang lại hiệu quả kinh tế cao, cho nên nhà vườn và người tiêu dùng cũng đều ưa thích. Ngoài 5 giống xoài trên, còn một số giống xoài truyền thống, bà con trồng bằng hột, nhưng do hiệu quả kinh tế không cao nên ít được trồng. Đó là xoài xiêm, xoài châu hạng võ, xoài thanh ca, xoài tượng, xoài thơm,…

Cây xoài được nhân giống bằng nhiều cách như gieo hạt, ghép, chiết cành,…nhưng phổ biến nhất là phương pháp ghép. Cụ thể là giống được bà con ghép trên gốc ghép là giống xoài hôi hoặc xoài bưởi, cây được ươm trong bầu nilon có chiều cao 20-22cm, đường kính 12cm. Bầu không dập, vỡ. Cây ghép cần đảm bảo sinh trưởng tốt, thân mập, chiều cao cành ghép khoảng 40-50cm, đường kính 1cm (đo phía trên vết ghép khoảng 2cm), có 2-3 đợt lộc. Lá cây xanh đậm, không sâu bệnh.

Cây xoài là cây đại thụ, sống lâu, từ 30-50 năm, do đó có thể trồng thưa (8m x 8m, hoặc 10m x 10m), cũng có thể dày hơn (5m x 6m) sau đó tỉa thưa dần. Trước khi trồng 1-3 tháng, bà con đào hố vuông, rộng 70-80cm, sâu 50-70cm. Bón phân lót cho hố gồm 20-30kg phân chuồng mục + 0,1kg kali + 1-2kg super lân + 0,3-0,5kg vôi bột. Trộn đều phân với đất, sau đó lấp miệng hố (công việc này cần làm trước khi trồng khoảng 1 tháng).

Bà con đào một hốc nhỏ ở chính giữa hố, bỏ túi nilon và đặt bầu cây vào giữa, lấp đất sao cho vừa bằng cổ rễ, sau đó nén chặt xung quanh. Cắm 2 cọc chéo chữ X vào cây và buộc lại để tránh lay gốc, dẫn đến chết cây. Sau khi trồng, phủ rơm, rác mục xung quanh gốc và tưới nước giữ ẩm cho cây trong tháng đầu để tạo độ ẩm cho rễ phát triển. Sau khi trồng 1 tháng, cây ổn định, rạch túi nilon ở vết ghép để cây sinh trưởng và phát triển. Đến khi cây được 3 cơi lá thì nên bấm đọt. Khi cây ra chồi thứ cấp, bà con chọn 3 chồi phát triển mạnh nằm theo hình tam giác đều rồi bấm đọt như trên, đến khi chồi non của 3 chồi này mọc đủ 3 cơi lá nữa thì bà con bấm ngọn tiếp. Cứ thế bấm đọt 3 lần thì thôi, để cây phát triển tự nhiên. Khi cây đến giai đoạn cây trưởng thành, bà con nên cắt tỉa những cành mọc trong tán,cành bị sâu bệnh, cành quá gần mặt đất, cành không hiệu quả và cuống hoa, nhánh vụn của mùa trước.

Trong giai đoạn cây còn nhỏ, mới trồng 1-3 năm tuổi. Thời gian này cây sinh trưởng mạnh, hầu như quanh năm để hoàn thiện bộ khung tán. Vì vậy, việc cung cấp đủ phân, nước, diệt trừ cỏ dại thường xuyên nhằm tạo điều kiện thuận lợi để cây sinh trưởng là rất cần thiết.

– Bảo vệ hoa và trái non: Việc bảo vệ hoa và trái non là rất quan trọng. Bà con có thể phun thuốc (Butyl, Pyrinex, Sago Super) bảo vệ hoa lần 1 khi phát hoa dài 2-3cm để ngăn rầy chích hút. Lần hai phun vào khi hoa đạt kích thước tối đa. Sau đó, bà con ngưng phun thuốc để bảo vệ côn trùng có ích giúp cho hoa thụ phấn. Trong giai đoạn này, nếu trời mưa nhiều, và nhất là mưa đêm, thì sáng hôm sau bà con rung cành cho rơi bớt hoa không thụ phấn, kết hợp với phun thuốc phòng trừ nấm gây bệnh thán thư (Bendazol, Carbenzim). Cứ mưa xong là phun thuốc. Khi trái non đạt tới kích thước đường kính 1-2mm, bà con phun thuốc ngăn bệnh tán thư. Dùng các loại thuốc như Viben-C, Antracol, và phun Fastac, Pyrinex để ngăn sâu, rầy. Sau khi xoài cho quả thường phải qua thời kỳ rụng sinh lý, kéo dài 35-45 ngày. Qua thời kỳ này xoài không rụng nữa. Giai đoạn này, bọc quả là hiệu quả nhất nhằm hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu mà vẫn bảo vệ được trái xoài khỏi sâu bệnh hại, vừa giúp cho vỏ xoài trắng đẹp. Xoài thường ra hoa lẻ tẻ, không đồng loạt. Để xoài ra hoa tập trung, bà con cần phải xử lý bằng ka-li-nitơ-rát (KNO 3) nồng độ 1,25-1,5% phun ướt hết các lá xoài. Sau khi phun 3-7 ngày, xoài sẽ ra hoa.

Khi quả già, vỏ quả có màu hồng sáng. Nên thu hái vào lúc trời râm mát, khô ráo. Quả thu hái về cần được phân loại. Nếu vận chuyển đi xa thì nên đóng vào sọt hoặc thùng không quá 5 lớp (đóng sọt phải có lót rơm hoặc giấy giữa các lớp quả).

Bà con có thể sử dụng dụng cụ hái trái cây 3A3m của công ty Cổ Phần Đầu Tư Tuấn Tú chế tạo để hái quả cho nhanh và an toàn hơn.

Sau khi thu hoạch, bà con dùng máy cắt tỉa cành trên cao 3A để cắt tỉa bớt các cành già, cành sâu bệnh vệ sinh xung quanh tán cây để đảm bảo an toàn cho sinh trưởng của cây về sau.

Trong vài năm trở lại đây trên thị trương xuất hiện 1 giống xoài có màu tím lại mắt khi chín thì vỏ có màu hơi đỏ,ăn rất ngon, ngọt, được nhiều người đặt mua vì lạ. Đây là giống xoài lai, có nguồn gốc từ Đài Loan, ruột có màu vàng sậm cho năng suất khá cao.

Một sô đặc tính của cây xoài tím

Đầu tiên phải kể đến đó là màu sắc lại mắt của giống xoài này. Ban đầu khi chưa chín nó có màu xanh giống như nhiều loại xoài khác. khi chín vỏ dần chuyển sang màu tím hơi ánh đỏ.

Dáng quả thuôn dài, vỏ căng, vị ngọt mát, khi xanh thì rất chua.

Xoài tím là loại thân gỗ cao chừng 10 -20m, tán cây lớn, móc khỏe thích nghi với nhiều loại đất trồng.

Rễ cây xoài khá nông phân bố ở tầng đất khoảng 0 – 50cm, có nhiệm vụ hút chất dinh dưỡng nuôi cây phát triển.

Lá xoài dài, mọc so le, dạng lá đơn, thon dài, mặt trên có màu xanh đậm, nhẵn bóng, mặt phía dưới nhạt màu hơn.

Xoài tím cho quả từ tháng 8 đến tháng 9. Có thể gieo hạt hoặc chiết cành nếu muốn thu hoạch sớm.

Do có màu sắc bắt mắt nên giống xoài này có giá thành cao hơn gấp 1,5 lần so với các loại xoài khác.

Chọn giống: Như đã nói ở trên có thể trồng xoài bằng cách gieo hạt nhưng chết cành sẽ có năng suất cao hơn và thu hái sớm hơn. Khi chiết lưu ý chọn cây mẹ khỏe mạnh không có mầm bệnh

Thời gian và mật độ: Xoài là giống ưa ẩm nên tốt nhất là trồng vào khoảng tháng 5 – 7 để có đủ nước tưới tiêu, chọn chỗ có ánh sáng trực tiếp, mật độ lý tưởng là 6 x6m

Nên đào hố vuông và bón phân lót trước khoảng 1 tháng, phân lót bao gồm: 20-30kg phân chuồng mục + 1-2kg super lân + 0,1kg kali + 0,3-0,5kg vôi bột.

Đào một hốc nhỏ ở chính giữa hố, rạch bỏ túi bầu nilon và đặt bầu cây vào giữa hố, lấp đất vừa bằng cổ rễ, nén chặt xung quanh. Sau đó cắm 2 cọc chéo chữ X vào cây và buộc dây. Sau khi trồng tủ xung quanh gốc bằng rơm, rác mục và tưới nước giữ ẩm cho cây liên tục trong một tháng đầu để tạo độ ẩm cần thiết cho rễ phát triển.

Cần cung cấp đủ nước để cây phát triển tôt nhất đặc biệt là giai đoạn quả sắp chín

Sâu bệnh: Xoài tím rất nhiều sâu bệnh gây hại làm hỏng quả như bệnh sâu đục thân, bênh thối đen trên quả, ruối đục vào quả, lá,…

Nên chọn thời điểm râm mát để thu hoạch và phân loại để chuyển đi hoặc đóng gói.

Trong xoài chứa nhiều vitamin C và chất xơ tốt cho các hoạt động của cơ thể: Tăng cường hệ miễn dịch, giúp da sáng khỏe,…

Dùng để ăn tươi, giòn, vỏ xoài chín cũng như quả xoài có tác dụng cầm máu tử cung, khai huyết, chữa đau răng…

Nhân xoài được dùng làm thuốc chữa giun sán, vỏ và thân xoài tươi được giã lấy nước dùng để chữa thấp khớp…

Ngoài được trồng để ăn quả, xoài còn được trồng làm cây bóng mát, tạo cảnh quan cho sân vườn,…

Chứa nhiều nhóm vitamin B đẩy ngừa quá trình lão hóa ung thư, tốt cho hệ tim mạch, điều hòa khí huyết,…

Là giống cây ăn quả có tiềm năng lớn trong thị trường nội địa và xuất khẩu.

Chúng tôi chuyên cung cấp cây giống chính gốc

Trường ĐH Nông Nghiệp Hà Nội – Trung Tâm Cây Giống Chất Lượng Cao

Địa chỉ: Trâu Quỳ- Gia Lâm- Hà Nội

Email: [email protected]

Điện thoại: 0912 850 282

Có 3 phương pháp nhân giống: trồng bằng hột, cành ghép và trồng bằng cây ghép

Trồng bằng hột : thời gian thu hoạch cây khoảng 4 năm tuổi. Chọn trái tốt và đạt độ già trên cây xoài cho trái ổn định, đạt năng suất cao phẩm tốt. Hạt sau khi đã rửa sạch, dùng dao tách phần vỏ hạt, gở lớp vỏ lụa bên trong, xử lý bằng dung dịch thuốc trừ nấm gốc đồng trong 5 phút. Hạt gieo ngay trên mặt líp ươm cách nhau 10 cm, đặt nằm nghiêng, phần lưng quay lên trên, sau 2-3 tuần cây cao chừng 10 cm và lá đủ già tách ra để lấy được nhiều cây, loại bỏ cây yếu (cây hữu tính). Sau đó vô bầu dưỡng 1-2 tháng rồi đem trồng. Nếu dùng làm gốc ghép giâm với khoảng cách 30 x 60 cm ngoài liếp ươm.

Chiết cành xoài: Chọn cây xoài trong thời kỳ sinh trưởng, sung mãn, không mang hoa trái nhưng đã từng ra trái, ở độ tuổi 5-15. Đối với cây cao tuổi, chỉ chiết các cành trẻ. Tốt nhất chiết cành vào giai đoạn sau thu hoạch và sau khi chăm sóc cây hồi phục và đã tạo cơi thứ nhất hoàn chỉnh, bộ lá đã vào bánh tẻ. Không chiết cành quá gần sau ngày bón phân. – Thao tác chiết gồm khoanh và lột vỏ, bó bầu… Tuy nhiên, xoài rất nhiều mủ nên sau khi khoanh và lột vỏ cần lau sạch lõi gỗ nơi vết lột vỏ, không để sớ vỏ cành sót lại trên lõi gỗ hoặc mủ tràn nối liền hai vết cắt. Có điều kiện thì phơi vết lột vỏ tự nhiên 1-2 ngày sẽ bó bầu sẽ chắc ăn hơn. Rất cần tăng cường khả năng ra rễ của cành xoài chiết bằng cách dùng một trong các chất kích thích sinh trưởng như NAA, IBA…Cần sử dụng chất bổi thích hợp cho bó bầu như mụi dừa đã ngâm rửa sạch đủ đô ẩm. Dùng bao nilon trong và dây nhựa, bó chặt tay để bổi giữ độ ẩm cho quá trình phát triển rễ. Ngoài thời điểm chiết thích hợp ở từng cây còn phải chú ý thời tiết, thành công chiết cành cao vào ngày trời mát, không mưa. Sau 4-5 tháng, rễ trong bẩu đã ra đầy và đầu rễ chuyển sang màu vàng sẽ cưa khỏi cây mẹ và đem vào vườn ươm, tháo bao nilon, dưỡng vài tháng trước khi đem trồng.

Trồng bằng cây tháp: cây tháp thu hoạch quả sau 3-4 năm

Một số phương pháp nhân giống vô tính:

– Ghép bo: (bo mắt ghép là miếng vỏ của cành giống chỉ mang 1 mầm duy nhất và không có gỗ dính kèm). Gốc ghép: có đường kính khoảng 1,2 cm.Vỏ có màu xám và tróc thật tốt. Các đường cắt trên gốc ghép có thể là dạng chữ U hay U ngược. Gốc ghép trong vòng 1 năm tuổi là vừa vặn. Mắt ghép: cách tách bo chiếm vị trí quan trọng nhất trong cách ghép này. Tránh làm bo bị dập, xây xát. Kích thước chữ U trên gốc ghép chỉ nên lớn hơn kích thước mắt ghép 1 chút. Dây PE quấn mối ghép được mở ra sau khi ghép 25-30 ngày. Kích thích mắt nẩy mầm bằng cách cắt ngọn gốc ghép ở ngày thứ 35 sau ghép.

– Ghép mắt chữ H (mắt ghép có gỗ). Gốc ghép: đường kính gốc ghép phải lớn hơn hoặc bằng 1,2 cm và vỏ gốc ghép phải tróc thật tốt. Các đường cắt trên gốc ghép tạo hình chữ H cách cổ rễ 22-25 cm, chiều rộng nên bằng bằng chiều rộng của mắt ghép. Mắt ghép: mắt ghép lấy trên cành có thân gỗ chưa tròn, vỏ còn xanh, có thể ghép mắt còn phần lớn gỗ hoặc chỉ còn ít gỗ dính kèm. Cách này dễ làm và dễ thành công hơn ghép bo. Mối liên kết chắc chắn do tượng tầng mắt ghép tiếp được ở 3 mặt cắt vớt tượng tầng mắt ghép.

– Ghép cành treo bầu cải tiến: Gốc ghép: được ươm ở luống ươm từ 3-4 tháng tuổi. Nhổ gốc ghép lên cẩn thận, cắt bớt rễ cọc (có thể nhúng vào dung dịch kích thích ra rễ), cho vào bầu PE (5x12cm) đã được nén chặt bằng xơ dừa hoặc đất mùn,…các vật liệu nuôi rễ gốc ghép chỉ nên đủ ẩm. Cột bọc lại cách cổ rễ về phía lên trên 10cm, vạt gốc ghép thành hình vạt nêm dài 1-2 cm. 5 Cành ghép: chọn cành vỏ còn xanh, đỉnh chồi nguyên vẹn, lá vừa qua giai đoạn non nhưng chưa trưởng thành sẽ cho tỷ lệ thành công cao. Đường kính gốc và cành tương đương, cành dài 15-20 cm. Đường cắt xiên thân sâu 1/3 và dài hơn chiều dài vạt nêm trên gốc ghép một chút, quấn bằng dây PE. Khi cắt cành xuống (6-8 tuần sau ghép), nên xén bớt 1/2 chiều dài các lá, chuyển sang bầu đất lớn hơn, dưỡng trong nhà bóng râm mát.

2. TIÊU CHUẨN CÂY GIỐNG TỐT

Tiêu chuẩn ngành cây giống xoài được ban hành theo quyết định số 106/QĐ/BNN của Bộ NN&PTNT, ngày 12 tháng 11 năm 2001.

Cây giống phải đúng qui định với các yêu cầu hình thái như sau:

– Gốc ghép và bộ rễ: Gốc ghép phải có thân và cổ rễ thẳng, vỏ không bị thương tổn đến phần gỗ. Mặt cắt thân gốc ghép (lúc xuất vườn) nằm ngay phía

Thời vụ trồng: Trồng đầu mùa mưa, tháng 6-7 dl khi mưa ổn định và để có đủ nước tưới trong giai đoạn đầu, nếu có thể chủ động nước tưới có thể trồng bất cứ lúc nào.

Cách trồng: Đào hố có kích thước 60x60x60 cm (để riêng các lớp đất mặt khi đào). Mỗi hố trộn từ 30-50 kg phân hữu cơ hoai mục + 0,5 kg vôi bột + 0,5 kg Lân Super + 1 muỗng xoài phèn xanh vào lớp đất mặt, sau đó cho hỗn hợp xuống hố và để từ 20-30 ngày mới trồng. Khi trồng trộn thêm 2 kg hữu cơ vi sinh/gốc.

Khoảng cách trồng: Tùy giống và lọai đất sẽ trồng ở mật độ thích hợp: – Xoài trồng gốc ghép khoảng cách 8 – 9 m, trồng theo hình vuông hay hình nanh sấu.

– Thân, cành, lá: Thân cây thẳng và vững chắc. Số cành: chưa phân cành. Số tầng lá (cơi lá): có 2 hoặc trên 2 tầng lá. Các lá ngọn đã trưởng thành, xanh tốt và có hình dạng, kích thước đặc trưng của giống. Chiều cao cây giống (từ mặt giá thể bầu ươm đến đỉnh chồi) từ 60-80 cm.

3. THỜI VỤ – CÁCH TRỒNG – KHOẢNG CÁCH TRỒNG

Nhu cầu tổng lượng nước trung bình cung cấp cho 1 ha xoài/năm khoảng 11.000m3, kể cả lượng mưa. Sau khi thu hoạch: tưới thường xuyên để duy trì ẩm độ đất khoảng 50-60% độ ẩm bão hoà. Trước khi ra hoa: xoài cần một giai đoạn khô hạn khoảng 2 tháng trước khi phân hoá mầm hoa. Vì vậy, khoảng thời gian cuối mùa mưa đầu mùa khô không tưới nước cho xoài. Sau khi xử lý ra hoa và trong thời kỳ trái phát triển: tưới liên tục, ngừng tưới 2 tuần trước khi thu hoạch.

Giai đoạn cây con: Bón hàng năm khoảng 50 -100 g/gốc/lần phân Entec 25.15. Cây con năm đầu tiên nên pha phân với nước tưới vào gốc định kỳ 2 tháng/lần.

Giai đoạn cây mang trái

– Trước khi tạo mầm khoảng 2 tuần rãi phân Spectrum 20.20.15 hoặc Nitrophoska 15.15.15 liều lượng 700g-1000g /gốc.

– Giai đoạn đậu trái non: rãi Nitrophoska Perfect 15.5.20 700g-1000g/gốc kết hợp với phun Boron (10% Bo) nhằm tăng cường khả năng đậu trái và hạn chế rụng trái non.

– Giai đoạn bao trái: rãi Nitrophoska Perfect 15.5.20 700g-1000g/gốc kết hợp với phun Basforlia combi-Stipp chống nứt trái và tăng kích thước trái.

– Giai đoạn chuẩn bị thu hoạch: rãi Nitrophoska Perfect 15.5.20 800g-1000g/gốc kết hợp với phun Basforlia K+ giúp trái chín đồng loạt, gia tăng phẩm chất trái ( màu sắc, độ ngọt, mùi thơm,…) và gia tăng trọng lượng trái.

Hàng năm sau khi thu hoạch nên tỉa bỏ cành sâu bệnh, cành khuất trong tán, cành mất cân đối, để cây thông thoáng, biện pháp tỉa cành cần làm sớm ngay khi thu trái để lá mau thành thục dễ dàng cho việc xử lý ra hoa

Tỉa trái: Sau khi xoài đã rụng sinh lý lần 2 chúng ta tiến hành tỉa phối hợp với bao trái. Tùy từng giống Xoài và nhu cầu thị trường để tỉa trái cho phù hợp. Trung bình chỉ để từ 2-3 trái đối với cành khỏe.

Khi quả xoài già, vỏ quả sáng bóng, độ chín đặc trưng của giống thì thu hoạch. Nên thu hái vào lúc trời râm mát, khô ráo. Quả xoài thu hái về cần phân loại. Nếu vận chuyển đi xa thì đóng vào sọt hoặc thùng không quá 5 lớp (đóng sọt phải có lót rơm hoặc giấy giữa các lớp quả).

* Cách bón: Bón cách gốc 1-1,5m

Xoài là cây ra hoa ở đầu cành nên việc tạo cho cây có bộ tán tròn đều nhận ánh sáng từ mọi phía sẽ thuận lợi cho việc ra hoa đậu trái sau này. Khi cây có chiều cao 1m, cắt chỉ để lại chiều cao khoảng 0,8 m, cây phát triển 5 – 7 cành mới, chỉ để lại 3 cành khung, tỏa đều 3 hướng, đó là cành cấp I. Khi cành cấp I dài 0,5 – 0,8m, tỉa chỉ để lại 3 cành, đó là cành cấp II. Từ cành cấp II tỉa và chỉ để lại 3 cành cấp III. Sau đó ngưng tỉa để cho cây phát triển tự nhiên, lúc này cây sẽ có bộ khung vững chắc, tán sẽ phát triển theo dạng tròn sau này.

(Ban hành kèm theo quyết định số 1251/QĐ-SNN, ngày 13/12/2012 của Sở Nông nghiệp và PTNT Lâm Đồng V/v Ban hành tạm thời quy trình canh tác một số cây trồng trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng)

PHẠM VI, ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG:

Phạm vi điều chỉnh: Quy trình này quy định các yêu cầu kỹ thuật về trồng, chăm sóc; phòng trừ sâu bệnh hại; thu hoạch và bảo quản cây bơ ghép sản xuất tại Lâm Đồng.

Mục tiêu kinh tế kỹ thuật: Thời kỳ kiến thiết cơ bản: 4 năm.

Năng suất trái bình quân trong giai đoạn kinh doanh khoảng 20-25 tấn/ha.

ĐẶC ĐIỂM VÀ YÊU CẦU VỀ ĐIỀU KIỆN NGOẠI CẢNH:

Đặc điểm: Bơ là loại trái cây nhiệt đới điển hình, ngon, bổ dưỡng chỉ trồng được ở một số vùng chuyên biệt ở nước ta. Lâm Đồng có điều kiện sinh thái thuận lợi để trồng loại cây ăn quả này, bơ chủ yếu để ăn tươi, quả bơ không ngọt, không chua, không thơm, chỉ có vị béo. Chất béo trong quả bơ rất dễ tiêu, có thể hấp thu tới 92,8%.

Yêu cầu về điều kiện ngoại cảnh:

– Độ cao: Cây bơ có nguồn gốc ở các xứ nhiệt đới Trung Mỹ phân bố ở độ cao dưới 2.700m so với mặt nước biển, càng lên cao cây càng chậm ra hoa kết quả, phẩm chất quả bơ thay đổi theo khí hậu và độ cao của các vùng khác nhau. Lâm Đồng là vùng trồng bơ rất tốt.

– Nhiệt độ: Thích hợp từ 12-28 oC, cây bơ có thể chịu nhiệt độ lạnh -7 oC, thậm chí -10 oC. Các giống bơ Mexico chịu lạnh tốt nhất còn các giống Antilles chịu lạnh kém nhất nên được trồng nhiều ở các nước thuộc vùng nhiệt đới. Biên độ nhiệt độ ngày đêm cũng có tác động rõ nét đến sinh trưởng và phát triển của cây, đặc biệt sự phát dục của hoa. Nhiệt độ ban đêm là 15-20 0C và ban ngày là 20 0 C, thích hợp cho sự phát triển hoa, tăng trưởng của ống phấn và sinh trưởng các giai đoạn phôi.

– Ẩm độ: Cây bơ không yêu cầu ẩm độ cao, nhưng không phải là cây của vùng khô hạn, cây bơ chỉ sinh trưởng phát triển tốt nơi nào có lượng mưa đầy đủ lượng mưa tối thích cho cả năm là 1.000-1.500mm, độ ẩm 80-85%. Đặc biệt lúc trổ hoa và tượng trái cần ẩm độ cao, nhưng gặp trời mưa dầm, mưa to thì quá trình thụ phấn không bình thường vì nước mưa sẽ cuốn trôi hạt phấn, hoa sẽ rụng nhiều. Ngoài ra sự khô hạn cũng gây bất lợi cho quá trình hình thành trái, làm rụng quả non nhiều. Hầu hết các giống bơ đều nhạy cảm với điều kiện dư thừa nước, độ ẩm cao, thoát nước kém.

– Đất đai: Có thể trồng bơ trên nhiều loại đất khác nhau đất sét pha cát, đất pha sét, đất thịt nặng, phủ hợp nhất là đất phải thông thoáng, dễ thoát nước, giàu chất hữu cơ, có mạch nước ngầm sâu hơn 2m, pH thích hợp 5-7, bơ không ưa đất quá chua hoặc quá kiềm. Ở những đất có pH quá cao, nhiều yếu tố kim loại bị giữ lại trong đất làm cây không hấp thu được. Cây bơ mọc tốt hơn ở đất trung tính hay kiềm so với đất chua trung bình hay rất chua.

Cây bơ ghép (lấy chồi của những cây bơ có năng suất cao, chất lượng tốt, hình dạng quả đẹp, ghép lên cây bơ được ươm từ hạt), chồi ghép được lấy từ các cây bơ đầu dòng đã được công nhận.

Kỹ thuật trồng: Chọn đất thoát nước tốt, làm đất và đào hố trước khi trồng 3-4 tháng để đất kịp ải. Đào hố theo quy cách: 60x60x60cm.

Thời vụ trồng tốt nhất là vào đầu mùa mưa từ tháng 6- tháng 8 dương lịch.

Trồng cây dùng dao cắt quanh bầu, bóc bịch nhẹ nhàng, đặt cây giữa hố lấp đất ngang mặt bầu và nhận chặt đất xung quanh, tránh vỡ bầu.

Xen canh: Trồng thuần những năm đầu mới trồng khi cây bơ chưa tỏa tán rộng, có thể trồng xen các cây họ đậu; trồng xen trong các vườn cây công nghiệp nhằm làm cây che bóng kết hợp tăng thu nhập trên đơn vị diện tích nhưng không nên trồng xen cà chua, khoai tây vì nấm Verticilium có thể lan truyền cho cây bơ.

Kỹ thuật chăm sóc: Sau trồng một tháng, kiểm tra cây chết, cây yếu để trồng dặm, tưới đủ ẩm cho cây, làm sạch cỏ gốc, tủ cỏ khô quanh gốc để giữ ẩm. Giai đoạn còn nhỏ, bộ rễ bơ ăn cạn, vấn đề tưới nước giữ ẩm và phủ gốc là cần thiết để hạn chế cây bơ bị chết do nóng khô vào mùa nắng nhất là những vườn bơ trồng bằng cây ghép. Tốt nhất nên tưới phun và lưu ý không nên tưới quá đẫm vào bồn gốc. Thời kỳ kinh doanh cần tưới đủ nước để cây sinh trưởng và phát triển khỏe; nhất là tháng 11-12 cần tưới để cây tăng khả năng ra hoa và kết quả.

– Bón phân:

Bảng tổng hợp lượng phân bón qua các thời kỳ sinh trưởng của cây bơ.

Lượng phân nguyên chất trên qui thành phân thương phẩm như sau

Bón phân lót: Dùng phân chuồng huoai đã xử lý, bón lót 15-30 kg/hố, kết hợp với 0,5-1 kg phân lân và 0,5 kg vôi đảo đều trước trồng 10-15 ngày.

Mật độ và khoảng cách trồng thuần: Khoảng cách 7 x 8m, mật độ 178 cây/ ha (trồng xen trong vườn cây công nghiệp mật độ khoảng 80-100 cây/ha).

Thời kỳ kiến thiết cơ bản: Bón N:P:K theo tỷ lệ 1:1:1.

Cách bón: Đào sâu 10-15 cm, cách gốc 30-40 cm, rải phân đều và lấp đất kỹ, tưới đủ ẩm cho cây. Hàng năm bón bổ sung phân hữu cơ hoai.

Trong 4 năm đầu, lượng phân chia 3 lần bón/1 năm:

Thời kỳ kinh doanh: Từ năm thứ 5 trở đi phân vô cơ bón 3 lần/năm, bón N:P:K theo tỷ lệ 2:1:2 và phân hữu cơ vào sau vụ thu hoạch. Tùy theo tình hình sinh trưởng và năng suất của cây mà ta bón lượng phân cho phù hợp hàng năm.

Bón lần 1 thêm phân chuồng hoai từ 30-50 kg.

– Đốn tỉa tạo tán: Tiến hành từ nhỏ đối với những giống cây cao để tạo dáng cây không cao quá 6 mét và cành tỏa đều về các phía (những cành khỏe mọc đều ra các hướng nhằm tạo bộ cành khung). Việc cắt xén cành khô, cành nhỏ yếu cũng phải được thực hiện sau thu hoạch nhằm tạo sự thông thoáng, giúp cây sinh trưởng phát triển tốt và ngăn ngừa không cho sâu bệnh lây nhiễm.

PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH HẠI:

Sâu hại chính và biện pháp phòng trừ:

Sâu cuốn lá (Gracilaria percicae Busk)

– Đặc điểm và triệu chứng gây hại: Bướm thường đẻ trứng trên lá mới ra, trứng nở thành sâu và lớn dần lên theo lá, nhưng thông thường nhất là sâu nhả tơ cuốn lá lại để làm tổ. Sâu dài 10mm, màu xanh và có những lằn đen ngang không rõ rệt. Trưởng thành sâu làm nhộng trong các tổ lá, sau 5-7 ngày rồi vũ hóa.

– Biện pháp phòng trừ: Nếu có điều kiện trước khi phun thuốc nên dỡ bỏ các tổ lá do sâu cuốn lại để tăng hiệu lực của thuốc. Dùng các loại thuốc Sherzol, Pyrinex 20EC, Bulldock 025EC phun ướt đều tán lá.

Sâu cắn lá: Có rất nhiều loài, có hai loài đã được định danh là Seirarctiaecho và Feltia subterrania F.

– Đặc điểm và triệu chứng gây hại: Sâu ăn trụi lá làm chết cây con và làm giảm sức tăng trưởng cây lớn. Có thể tìm thấy sâu trên lá, trên cành hoặc vỏ thân cây. Ban ngày, sâu ẩn nấp dưới gốc cây, đêm đến bò ra phá hại.

– Biện pháp phòng trừ: Tương tự như phòng trừ sâu cuốn lá

– Đặc điểm và triệu chứng gây hại: Rầy thường xuất hiện vào mùa mưa, chích hút nhựa lá và đọt non, quả non làm cây giảm sức tăng trưởng.

Bệnh hại chính và biện pháp phòng trừ:

Bệnh thối rễ: (Phytophthora cinnamoni)

– Đặc điểm và triệu chứng gây hại: Những chân đất có độ giữ ẩm cao, nấm xâm nhập làm hư rễ chính (rễ cọc), sau đó nấm lan tràn phá hủy cả bộ rễ làm cây chết rụi. Cây bị bệnh có tán lá xơ xác, lá đổi sang màu xanh nhạt rồi rụng. Cành chết dần từ ngọn xuống thân chính. Đặc biệt với cây con trong giai đoạn vườn ươm rất dễ bị nhiễm bệnh và gây chết hàng loạt.

– Biện pháp phòng trừ: Dùng các loại Aliete + Validacin tỷ lệ 1:1 với lượng 100g/200 lít nước tưới cho dung dịch thuốc thấm đều đất (4-5lít/cây). Phát hiện kịp thời những vết thối trên thân, cạo sạch và quét sulfate đồng – vôi đặc. Khi cây chết vì bệnh, nên đào và hủy bỏ để bệnh không lan tràn.

– Đặc điểm và triệu chứng gây hại: Bệnh hại lá và trái, nấm bệnh xuất hiện rải rác trên lá, có hình dạng và kích thước gần giống nhau, hình có góc cạnh hoặc hơi tròn, màu nâu. Những đốm này có thể liên kết với nhau tạo thành mảng. Trên trái bệnh tạo nên những mụn lồi cỡ 5mm, có màu nâu nhạt đến nâu đậm. Trái bị bệnh mất giá trị. Bệnh tồn tại trên lá già, bào tử nấm phát tán khi có điều kiện thích hợp.

– Biện pháp phòng trừ: Phun dung dịch Boocđô để phòng bệnh vào đầu mùa mưa, khi phát hiện bệnh sử dụng các loại thuốc có hoạt chất như Thiophanate-Methy (Topsin), Difenoconazole (Tiltsuper, Soore), Cholorothalonil (Daconil), … phun ướt đều tán lá với liều lượng sử dụng theo khuyến cáo của trên bao bì.

– Đặc điểm và triệu chứng gây hại: Nấm xâm nhập vào trên cành làm tắc nghẽn và phá hủy các mạch li be dẫn đến cành khô và chết. Trên trái đã già, gần chín, nấm thường xâm nhập vào những chỗ do trái cọ sát hoặc bị thương tích hay do côn trùng chích hút, ăn vỏ quả làm cho trái bị nhũn thường ở phần cuối trái.

– Biện pháp phòng trừ: Phun dung dịch Boocđô để phòng bệnh vào đầu mùa mưa, khi phát hiện bệnh sử dụng các loại thuốc như Propineb (Antracol), Carbendazim (Carbendazim; Appencarb super, Bavistin),…để phòng trừ bệnh.

Bệnh héo rũ (Verticillium albo – atrum)

– Đặc điểm và triệu chứng gây hại: Cây bị nhiễm nấm thường đột nhiên bị héo lá trên một phần cây hoặc khắp cây. Lá bị chết rất nhanh, chuyển thành vàng nhưng rất khó rụng. Nếu lột vỏ của cành hoặc rễ cây đã chết sẽ thấy những đường sọc màu nâu ở phần tiếp giáp vỏ và gỗ. Nấm tồn tại trong đất và gây hại ở bất kỳ tuổi nào của cây. Cây bệnh có thể chết luôn hoặc sống trở lại, đối với những cây bị bệnh một phần thì phần bệnh không thể cho trái trong vòng 1 hoặc 2 năm.

– Biện pháp phòng trừ: Phun thuốc hoặc tưới dung dịch Boocđô để phòng bệnh vào đầu mùa mưa, dùng Aliete tưới hoặc quét lên các vùng thân, rễ bị bệnh, cắt xén kỹ khi cây vừa có triệu chứng bệnh, sau khi cây bị bệnh phục hồi cắt bỏ những nhánh nhỏ đã bị chết.

1.Thu hoạch: Căn cứ vào sự đổi màu của vỏ quả hoặc cầm quả lắc nhẹ nghe tiếng va đập của hạt vào thành quả là thu được.

Người trồng bơ thường chờ đến khi có vài quả rụng thì tiến hành hái hết cây, chỉ để lại những quả bơ non còn nhỏ (vỏ còn xanh). Phương pháp này đơn giản dễ áp dụng, thu hoạch bằng sào hoặc rọ, hạn chế leo trực tiếp lên cây để thu hái. Chú ý lúc hái không làm đứt cuống, trầy dập để quả bảo quản được lâu hơn.

Bảo quản: Trái bơ có thể bảo quản lạnh hoặc nhiệt độ thường, các giống bơ có thể bảo quản lạnh ở nhiệt độ từ 7-120C, ẩm độ từ 85-90%. Ở nhiệt độ 200C quả bơ chín sau 6-10 ngày, ở nhiệt độ 25 -27 0C trái chín sau 5-7 ngày.