Rau sạch chịu sự chi phối lớn bởi ba yếu tố. Đó là: đất sạch; nguồn nước tưới sạch; sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đúng loại, đúng cách. Cả ba yếu tố đó được Vân Nội tuân thủ nghiêm ngặt và thường xuyên có sự kiểm tra của Viện Bảo vệ thực vật, Viện Khoa học và Công nghệ, Sở Khoa học – Công nghệ Hà Nội. Cả vùng đất trồng rau đều sử dụng nước tưới của sông Hồng. Vào mùa nước cạn thì các giếng khoan bắt đầu phát huy tác dụng. Rau được trồngchia làm hai loại. Một loại trồng trong nhà lưới, diện tích khoảng 36.000 ha là các rau có giá trị kinh tế cao, rau ăn lá để khi mưa to xuống rau không bị nát. 100 ha rau trồng ngoài trời là các loại rau có sức chống chịu với thời tiết, sâu bệnh tốt hơn. Phân bón được sử dụng là phân vi sinh, phân xanh, tro bếp. Để phòng trừ sâu bệnh, nhân dân có dùng thuốc trừ sâu sinh học nhưng thời gian thu hái luôn luôn được kéo dài để rau đủ thời gian rã thuốc.
Người dân và hợp tác xã cùng giám sát chất lượng rau
12 hợp tác xã chế biến và tiêu thụ rau của Vân Nội chính là 12 đầu mối nhập toàn bộ rau đem đi tiêu thụ ở Hà Nội (một số xuất vào Nam, Hải Phòng, Quảng Ninh). Để giữ uy tín “thương hiệu” rau Vân Nội, 12 hợp tác xã này đều ký kết hợp đồng tiêu thụ rau tới từng gia đình. Hợp đồng ghi rõ quy trình trồng, sử dụng thuốc, phân bón, thời gian thu hái… Trước khi giao hàng nửa tháng, các hợp tác xã đến từng gia đình thông báo trước để nếu gia đình nào cần phun thuốc thì vẫn có thời gian cho cây rau rã thuốc. Thuận lợi lớn nhất đối với toàn bộ vùng rau là ít sâu bệnh. Rau Vân Nội chủ yếu chịu nạn bọ nhảy (những con bọ đen chuyên làm rách lá rau) nên nhân dân ở đây hãn hữu lắm mới phải dùng thuốc bảo vệ thực vật. Chủ nhiệm hợp tác xã Ba Chữ, ông Trần Chiến cho biết, vì đầu ra cây rau được đảm bảo nên các gia đình ở đây không dại gì làm liều để rồi “tiệt đường sinh sống”. Tất cả người dân ở đây đều phải trông nhau mà làm, nếu gia đình nào đó sử dụng thuốc bừa bãi, bón phân cho rau không đúng chủng loại, bị các gia đình bên cạnh phát hiện, bị đoàn kiểm tra xử lý thì sẽ không có đất để tồn tại. Bởi thế người dân ở đây sợ “lệ làng” hơn sợ luật.
Rau Vân Nội khác gì so với các loại rau sạch khác?
Rau Vân Nội được bán rộng khắp các siêu thị, các cửa hàng rau sạch của Hà Nội. Nhiều loại rau bán ra được đóng gói sẵn, mang tên của 12 hợp tác xã chuyên cung cấp rau. Dù là hợp tác xã nào đi nữa thì ngoài bao bì cũng ghi rõ vùng rau của Vân Nội. Vì là vùng rau có nhiều bọ nhảy nên rau của Vân Nội hay bị rách lá (vết rách sắc, khác với vết sâu ăn), nhìn bên ngoài chỉ cần đôi chút kinh nghiệm là nhận ra được. Điểm khác biệt nữa là Vân Nội ít trồng muống nước và cải xoong nên các cửa hàng rau sạch của Vân Nội cũng ít có muống nước, cải xoong.
12 hợp tác xã rau sạch của Vân Nội: Minh Hiệp, Vân Nội, Thôn Đầm, Sông Thiếp, Thôn Đầm Vân Nội, Số 5 Thôn Đầm, Đạo Đức, Đông Tây, Ba Chữ, Vân Tri Vân Nội, Hợp Tiến, Thành Công.
Nguồn: KH & ĐS, số 25 (1847), 27/3/2006, tr 15