Lan Cù Lao Minh rừng còn được gọi là Bạch Môi (do cánh môi màu trắng). Nhưng có lẽ tên Cù Lao Minh là phổ biến nhất. Đây là một loài lan đặc hữu của Việt Nam, mới được phát hiện vào năm 1993 và được đặt tên khoa học theo tên một nhà phân loại học người Mỹ, ông Eric A. Christenson.
Mặc dù mang tên tiếng Việt là Cù Lao Minh (một địa danh thuộc tỉnh Bến Tre). Nhưng loài lan này lại mọc ở Ninh Thuận, Phan Rang, Khánh Hòa. Trong thiên nhiên, Lan Cù Lao Minh được tìm thấy ở những cánh rừng khô và thấp, độ cao dưới 700m so với mặt nước biển, và những vùng rừng tương tự thảo nguyên.
Đặc điểm của lan cù lao minh rừng
Cù lao minh thuộc dòng phong lan có rễ gió phát tương đối mạnh. Lá lan mọc xen kẽ đặc trưng của cây một lá mầm. Tuy nhiên do xếp mọc sát nhau nên nhìn như những răng lược. Nhiều người nhầm tưởng lá lan cù lao minh là lá của lan phượng vỹ hoặc nhầm với cây hỏa hoàng. Lá rất cứng, bên ngoài bóng sáp nhỏ chừng bằng nửa ngón tay út ( chia theo chiều dọc). Đầu lá xẻ thùy rất đặc trưng, nó hõm sâu vào 1 góc . Thân cây cao tầm 15cm đã có thể cho hoa và phát theo chiều dọc tương tự dòng đơn thân khác. Nếu chăm tốt có thể vươn cao 60cm nhưng dưới gốc bị rụng lá già trơ khẳng khiu ra.
Hoa lan cù lao minh
Nhìn những nụ hoa hình thù đặc trưng , nụ màu xanh và cánh môi thìa kéo dài về phía sau như phễu đáy. Khi hoa nở, chúng ta quan sát rõ phần môi của cánh số 6 ( cánh môi) có màu trắng xòe theo hình cái quạt. Thậm chí có thể tưởng tượng như phần chân váy trắng muốt của cô dâu. Có lẽ cánh số 6 môi thìa của lan cù lao minh vừa đẹp vừa kỳ dị. Phía ngoài thì loe rộng ra, phía trong thì sâu và kéo về phía sau như hậu cung. Cấu trúc khéo léo ấy đã làm cho các chàng ong bướm chui vào hút mật lấy phấn vào thì dễ mà ra lại khó để đảm bảo việc thụ phấn cho hoa hơn, duy trì nòi giống tốt hơn.
Các bạn nhìn sâu vào 1 bông hoa lan cù lao minh mà xem. Đầu nhụy hoa như hình mỏ chim ( giống nhụy của hoàng nhạn, tam bảo sắc , hải âu…. Nghĩa là giống của họ giáng hương ). Phóng to bông hoa nhìn như tiểu thư đang múa đến động tác xòe váy hạ thấp người xuống mặt đất làm trái tim người xem tan chảy
Hoa của lan cù lao minh có màu xanh cốm là chủ đạo. Nhưng bờ môi trắng như tuyết lại là điểm nhấn. Khi có ánh sáng chiếu nhẹ vào hoa cũng cho chúng ta cảm giác như nhòa đi nhưng lấp lánh. Thường thì hoa cù lao minh mọc thành chùm’ vươn cả cuống từ lách lá. Theo góc nghiêng lần này mình lại nghĩ đến cái gầu giai mà bà con nông dân dùng để múc nước vào ruộng của những năm nửa cuối thế kỷ 20.
Lan cù lao minh ra hoa tháng mấy
Cù Lao Minh cho hoa vào tháng 6 đến tháng 7, hoa bền lâu tàn. Nhiều bạn hỏi mình về mùi của cù lao minh . Mùi hoa được cảm nhận rõ nhất lúc 12h trưa đến 1h chiều khi mà túi phấn mở lớn nhất. Mùi hương của hoa lan của cù lao minh cũng ” thanh khiết ” như màu hoa vậy. Nó không thơm đặc sắc như quế lan hương. Ngọt sắc như lan cattleya hay mùi mê mẩn của phi điệp và trầm. Đó là mùi bùi bùi ngai ngái nhẹ nhàng rất lạ lại rất quen …mùi bùn sạch !
Miêu tả , cảm nhận vậy thì đâu sẽ là tiêu chí cho bông cù lao minh đẹp. Theo mình, bông hoa đạt như hoa cù lao minh trong hình của bài là đẹp. Hoa mọc từ cây khỏe không sâu bệnh, màu hoa xanh sáng. Các cánh cân đối, hoa môi đủ uyển chuyển và không bị méo lệch.
Lan Cù lao minh không phổ biến như phi điệp hay dendro hay lan cattleya. Vì thế để xem các khuôn so sánh vẻ đẹp của chúng khá khó khăn. Nhưng qua quan sát của nhiều bạn thì thấy bông cù lao minh của mình cơ bản là đạt cả khỏe và đẹp. Còn về chậu hoa , mình không dám so sánh vì mình trồng ghép với trình độ thẩm mỹ không cao.
Nếu các bạn yêu thích, có thể tìm sưu tầm lan cù lao minh ở vùng Tây Nguyên, Khánh Hòa, Phú Yên , Ninh Thuận. Cây được ghép gỗ cũng rất đẹp.
Thơ về lan cù lao minh rừng
EM XINH , XANH CỐM HỌ CÙ, QUÊ EM Ở TẬN TRUNG KHU RỪNG GIÀ. VÌ DUYÊN RA BẮC LÀM QUÀ, LÀM BẠN VỚI YẾN MỘT NHÀ NĂM NĂM. NGÀY MAI THÁNG TÁM TRĂNG RẰM , CHỦ EM MẾN HỘI VIẾT NHẰM VỀ EM. ANH NÀO QUÝ MẾN ĐẾN XEM, CHỊ NÀO QUÝ MẾN THÌ KHEN VÀI ĐIỀU. THÁNG TƯ THÁNG TÁM YÊU KIỀU, HOA EM XANH CỐM , AI YÊU KHÔNG NÀO? SÁU CÁNH ĐÚNG HỌ THANH TAO, CÓ NĂM CÁNH THẲNG CÁNH NÀO CŨNG XANH . CÁNH SÁU DÀI CONG SÁNG XANH , MÔI CÁNH NHƯ TUYẾT , HOA DÀNH TIỂU THƯ . BƯỚM ONG DÌU DẶT SỚM TRƯA, BÉN HƠI BAY ĐẾN LÀ VỪA LÒNG EM. CÁNH MÔI EM KÉO DÀI THÊM, Ở LÂU THỤ PHẤN LÀM BỀN DÒNG HOA . MÔI EM CONG TƯỞNG TÒA NHÀ, LÂU ĐÀI TÌNH ÁI PHẤN HOA GỌI MỜI. CÙ LAO TÊN NHẮC …MỈM CƯỜI, ANH NÀO NÓI NGƯỢC LÀ ” MÌNH LẠI LAO”. CỐM XANH THÁNG TÁM HOA CHÀO, ANH CHỊ THẨM GIÚP HOA NÀO SẼ XINH. YÊU HOA THÌ THƯỞNG PHÂN MINH , NGỎ LỜI CÔ CHỦ THÊM TÌNH BỐN PHƯƠNG. ĐỂ ” CÔ ẤY” RÕ TỎ TƯỜNG, LẠI CHĂM EM TỐT , LẠI THƯƠNG EM ĐỀU. NƯỚC MÌNH XUYÊN VIỆT LAN NHIỀU, HÔM NAY XIN PHÉP VÀI ĐIỀU THẨM HOA !