Top 13 # Lan Dendrobium Ochreatum Xem Nhiều Nhất, Mới Nhất 5/2023 # Top Trend

Dendrobium là loài lan (genus) đông đảo nhất với hơn 1000 giống (species) nguyên thủy được chia thành 40 nhóm (sections) thuộc giòng dendrobiinae. Loài lan này xuất xứ từ Ấn độ sang đến Á Châu tới quần đảo Tahiti, trên từ Hàn Quốc đến Nhật Bản xuống dưới Châu Úc và Tân tây lan. Vì vậy khí hậu khác nhau cho nên cách trồng cũng khác: về ánh sáng, nước tưới. Trong bài này chỉ nói chung chung về những giống mọc trong những vùng thuộc Đông Nam Á Châu và Việt Nam mà thôi.

Trồng lan Dendrobium

Dendrobium do tiếng La tinh, “dendro” nghĩa là cây, còn chữ “bios” nghĩa là sự sinh sống. Do đó dendrobiumđược hiểu là cây lan sống ở trên cây (epiphytic) hay phong lan. Tiếng Việt thường gọi là lan Hoàng Thảo có lẽ bởi vì trước kia chúng ta không phân biệt giữa loài và giống nên chỉ nhằm vào các cây có hoa mầu vàng mà thôi. Thực ra lan Dendrobium có nhiều mầu sắc và hình thái khác nhau. Hiện nay có nhiều người dùng chữ Đăng lan thay cho Dendrobium như Cát lan cho Cattleya chẳng hạn.

Trồng lan Dendrobium không quá khó, nếu chúng ta nắm được những bí quyết căn bản của loài này và nguồn gốc nguyên thủy của nó. Sau đây là cách trồng của các cây lấy về từ rừng và những cây đã được trồng từ hạt hoặc cấy mô nghĩa là đã được thuần hóa.

Nhiệt độ

Nhiệt độ ảnh hưởng rất nhiều đến sự tăng trưởng của cây cối, Vào mùa hè nóng nực cây phát triển nhanh hơn cho nên cần nhiều độ ẩm và nước. Phần lớn các cây này thích hợp với nhiệt độ ban đêm vào khoảng 50-60°F (10-16°C) và ban ngày vào 70-90°F (21-32°C) Nếu trời nóng hơn nhiệt độ ở trên chúng ta nên tưới cây thường xuyên hơn, cây sẽ không bị tình trạng căng thẳng (stress) hay nóng cháy.

Ánh Sáng

Ánh sáng rất quan trọng cho cây lan vì nó trực tiếp giúp cho cây tạo ra chất nuôi dưởng cho cây tăng trưởng nhanh. Nếu thiếu ánh sáng cây sẽ yếu mềm và chậm phát triển, không những thế mà có thể làm cho cây không ra hoa được. Nhưng nếu quá nhiều ánh nắng sẽ làm cho cây bị cháy lá hoặc chết cây con.

Nước

Nước rất quan trọng cho cây để tăng trưởng. Vào mùa hè cây cần nước nhiều hơn là mùa đông. Nếu thiếu nước cây sẽ không phát triển và có thể bị chết khô. Nhìn thấy thân cây hoặc lá cây bị nhăn nheo, chúng ta biết là cây bị thiếu nước. Vào mùa hè chúng ta có thể tưới 2 lần một tuần, nếu trồng trong chậu nhựa, còn mùa đông chỉ tưới mỗi tuần một lần là đủ. Tưới quá nhiều cây sẽ bị úng thủy và sẽ bị thối rễ và tạo cho cây dễ bị nhiễm trùng hoặc nhiễm nấm rồi chết

Độ ẩm

Độ ẩm cũng rất cần cho cây được phát triển nhanh hơn và hoa cũng tươi tốt và lâu tàn. Trung bình cây cần độ ẩm khoảng từ 40-60% vào ban ngày và từ 60-90% vào ban đêm cây sẽ tươi tốt hơn. Với độ ẩm cao, lá cây và rễ cây sẽ có thể hút hơi nước trong không khí khi cần thiết.

Bón Phân

Đăng lan cần nhiều phân bón vào mùa hè hơn là mùa đông vì mùa hè cây tăng trưởng nhiều hơn Nếu có đầy đủ chất dinh dưỡng cây sẽ mau lớn, ra nhiều hoa và hoa to hơn. Ta nên dùng phân 20-20-20 hoặc 15-15-15 để bón quanh năm và 6-30-30 để kích thích cho ra hoa. Chỉ nên dùng ¼ hoặc ½ thìa cà phê với một gallon (4 lít) nước để tưới cây mỗi tuần. Nếu dùng quá nhiều thì dễ bị cháy lá và cháy rễ cây. Nếu thấy ngọn lá bị cháy đen tức là nhiều phân quá, hãy ngưng bón phân trong 2 tuần rồi mới tưới phân trở lai. Ta cũng nên tưới nước không phân mỗi tháng một lần để rửa hết chất nuối đọng trong chậu.

Thay Chậu

Ta cũng nên thay chậu khi thấy rễ cây mọc ra ngoài và nên thay vào mùa hè cho cây chóng phục hồi hơn. Có thể dùng 70% vỏ cây (fir bark) trộn với 20% vỏ dừa (coconut husk) và 10% đá sốp (perlite). Trước khi trồng ta nên ngâm vỏ cây và vỏ dừa trong nước khoảng 2-3 ngày để cho chất nhựa trong vỏ cây ra hết. Sau đó sẽ ngâm với phân bón, thuốc sát trùng (Physan 20 hoặc Nacosan) và B1 để cho cây chóng hồi phục hơn Trong thiên nhiên cây mọc tốt vì rễ lan chỉ bám vào vỏ cây và khi vỏ cây hoặc lá bị mục thường bị nước mưa hay gió cuốn đi cho nên những rễ lan mọc lòng thòng ra ngoài rất thoáng gió nên không bị thối rễ. Vì chúng ta trồng cây trong chậu nên ít thoáng gió và vỏ cây bị mục lưu lại trong chậu nên rất dễ bị thối.

Rung chuyển

Sự rung chuyển của cây cối trong thiên nhiên cũng rất quan trọng không kém các phần khác. Từ sự rung chuyển nhờ gió hay mưa, những sinh vật chung quanh và âm thanh của các côn trùng cũng như các loài dã thú, tôi tin tưởng rằng cây sẽ sống tốt hơn, ít bệnh tât hơn khi trở về với bản chất thiên nhiên của nó. Có những cây lan rừng khi mang về sẽ không có cách nào mà trồng tốt được như khi còn ở trong thiên nhiên.

Chú ý

Cây lan Den. hercoglossum(hồng câu) sau 1-2 năm sẽ rụng hết lá để ra hoa hay cây non.Hoa sẽ tàn sau 2-3 tuần. Lan chịu nước vào mùa hè, bớt tưới nước vào mùa đông.

Những cây Den. anosmum(dã hạc), lituiflorum, pulchellum, lowianum, finlayanum, heterocarpum, parishii, pieradii, nobile(Thạch hộc), tortile, chrysanthum, wardianumsẽ rụng lá trước và khi đang ra hoa. Cần tưới nhiều nước vào mùa hè và mùa đông thì bớt tưới.

Những cây Den. amabile, chrysotoxum(Kim điệp), farmeri, densiflorum, moschatum(Thái bình), thyrsiflorum(Thủy tiên), brymerianum, fimbriatum, lindleyikhông rụng lá và xanh tốt quanh năm. Những cây thuộc loại này đừng bao giờ để khô.

Những cây lan có thân hình dáng như củ khoai và hoa mầu vàng thường hay bị những con ong vò vẽ và chuột đến viếng thăm, hãy nên cẩn thận.

Tất cả những yếu tố trên đây là điều cần thiết cho cây nói chung và Đăng lan hay Hoàng thảo nói riêng theo kinh nghiệm của tôi. Muốn cho cây hoa được tốt đẹp, lâu bền hơn chúng ta phải học hỏi, nghiên cứu làm sao chỗ chúng ta nuôi trồng có một khí hậu, nước tưới độ, ẩm, ánh sáng, gió vật liệu, phân bón giống như môi trường nguyên thủy của mỗi loại cây. Như vậy quý vị sẽ thành công mỹ mãn trong việc nuôi trồng những giống lan Việt Nam.

Chúc các bạn thành công và cây cối sẽ được nhiều may mắn.

Cây này thân lá giống giả hạc, hoa cũng tương tự nhưng hoa nhỏ hơn, lưỡi có nhiều lông bông xù hơn một chút và đặc biệt mùi hương hơi ngái, không thơm đậm đà như giả hạc.

Thân ngắn, tối đa chỉ dài 30-40cm, thân lá nhiềm đốm tím đậm loang lổ.

Trồng Dendrobium parishii, nên để nắng 100% sẽ cho nhiều hoa. Mùa hè tưới nhiều, bón phân đều đặn tuần 2 lần, khi đầu thân tròn lại, lá rụng thì bớt tưới, mùa đông để khô không tưới, chỉ khi nào thấy thân teo tóp thì tưới đẫm 1 lần, tránh tưới lên thân và tránh tưới vào những ngày lạnh quá.

Gần đây trong giới chơi lan người Á đông, nhất là một số người Việt vùng nam California chạy đua theo phong trào hay là ham chuộng của lạ đã đổ sô tìm kiếm và cố mua cho bằng được vài chậu lan Úc (Dendrobium Australia) Tình trạng này kèm theo một số con buôn vơ vét làm giá cả thị trường tăng lên vòn vọt. Một chậu lan trước đây giá chỉ vài chục hay một hai trăm, ngày nay giá lên gấp 10. Cây lan Úc được nhiều người nói tới là câyDendrobium speciosum var. hillii“Don Brown” chỉ có 4-5 cành giá khoảng 2000$, còn nếu lớn hơn có thể 4000-5000$ là thường. Với giá này chỉ có người Á Châu thừa tiền mới dám mua còn những nhà chơi lan Âu Mỹ đành phải chào thua.

Dendrobium speciosum, Lan Úc

Úc đại lợi có nhiều giống lan và Dendrobium của Úc 70% là những giống đặc hữu (endemic) nghĩa là chỉ mọc tại Úc mà thôi. Khắp vùng N.E. Newsouth Wales và phía trên của S.E. Cape York Peninsula. Dendrobium của Úc rất nhiều như: Dendrobium aemulum, Dendrobium delicatum, Dendrobium jonesii, Dendrobium falcorostrum, Dendrobium speciosum, Dendrobium kingianum, Dendrobium tetragonum, Dendrobium terefoliumv.v… Hoa của những loại lan này mầu sắc từ trắng sang mầu kem, vàng nhạt vàng đậm, ngoại trừ Dendrobium grassilicaule hoa nhỏ mầu vàng chấm nâu và Dendrobium kingianum mầu tím hồng. Tất cả đều có hương thơm từ hăng hắc đến ngào ngạt nhưng không phải là thứ hương ngọt ngào của loại Cattleya, ngoại trừ hương thơm của Dendrobium falcorostrum.

Trong số này Dendrobium speciosumlà giống cây lớn và nhiều hoa hơn cả. Nguời Úc gọi tất cả các giống Dendrbium speciosumlà The King of Orchids, Golden King Orchid hay là Rock lily vì giống lan này thường mọc ở trên các hốc đá, nhưng cũng có nơi mọc ở trên cành cây.

Các loại Dendrobium speciosum, Lan Úc

Dendrobium speciosumcó tất cả 6 giống:

Dendrobium speciosum var. (variety) capricornicum. Những cây mọc ở gần bờ biển cao chừng 20 phân,thân nhỏ và thẳng, lá cũng nhỏ so với thân cây, hoa chừng 2.5 phân. Những cây mọc ở phần đất bên trong thân mập hơn và cao tới 25 phân. Dò hoa cong, hoa to khoảng 4.5 phân mầu vàng nhưng cũng có khi mầu ngà hay trắng.

Dendrobium speciosum var. curvicaule.Những cây mọc ở các cao độ miền núi phia bắc từ Townsville đến Mackay thân ngắn và cong dài khoảng 30 phân. Dò hoa dài 40 phân, hoa mầu trắng hay ngà hiếm khi có mầu vàng, ngang chừng 3.5-4 phân. Trái lại những cây mọc ở miền nam thân cây lại dài tới 80 phân, hoa lớn tới 6 phân.

Dendrobium speciosum var. grandiflorumhay là Rex tiếng Latin có nghĩa là vua Cây này cao tới 90 phân, lá dài khoảng 30 phân thường có rễ mọc dựng đúng lên. Chùm hoa cong dài tới 70-80 phân, hoa lớn tới 10 phân mầu từ kem tới vàng.

Dendrobium speciosum var. hillii hay là tarberi. Thân cây nhỏ cao tới 1 thước, mọc thẳng và cũng có rễ mọc dứng lên. Chùm hoa dài chừng 60 phân, hoa chừng 3 phân rưỡi, dầy chi chít nhưng không nở bung ra như các giống khác.

Dendrobium speciosum var. pedunculatumthân chỉ ngắn chừng 5-30 phân. Hoa nhỏ 2-2.5 phân, mầu ngà hay trắng, nở bung ra và chỉ mọc ở phần trên của dò hoa dựng đứng.

Dendorbium speciosum var speciosum, thân to mọc ngang hơi cong, dài chừng 50-60 phân. dò hoa dài tới 60 phân, hoa to tới 7.5 phân, nở bung ra lúc mơiù mầu trắng sau chuyển sang mầu vàng nhạt. Hương thơm dễ chịu hơn các giống khác.

Bởi vì hình dáng mầu sắc, hương thơm cuả 6 giống kể trên đều tương tự như nhau, người không sành khó lòng mà phân biệt được. Gần đây một vài vườn lan có bán một giống gọi là Dendrobium speciosum var. compactum, nhưng nhiều chuyên gia về lan Úc không công nhận và coi cây chỉ là một sự ngộ nhận từ cây curvicaule hay pedunculatum hoặc cây đã ghép giống.

Hiện nay các chuyên gia nghiên cứu về lan của Úc muốn chuyển các cây này sang một tên mới: Thelychiton speciosum. Theo nghĩa La tinh Thely = giống cái, Chiton = bao lại. Thông thường các cây hoa khác có hoa đực và hoa cái riêng biệt, nhưng đa số hoa lan gồm cả nhị đực và cái chung trong một hoa. Cũng vì sự cấu tạo đặc biệt này cho nên Dendrobium speciosumkhó lòng thụ phấn. Thêm vào đó từ khi gieo hạt đến khi ra hoa, nếu nhanh cũng phải 8-9 năm có khi tới 12 năm, do đó các nhà trồng lan đành phải tách nhánh cho nên không thể sản xuất ào ạt như các giống lan khác.

Nguồn gốc Dendrobium speciosum, Lan Úc

Dendrobium của Úc đã được nhiều người chơi lan biết đến từ lâu, nhưng không mấy đuợc ưa thích vì: hoa đều giống như nhau, chóng tàn chỉ 2 tuần lễ, mùi thơm hăng hắc, to lớn kềnh càng choán nhiều chỗ.

Tuy vậy nhưng giống lan này lại có ưu điểm: rất dễ trồng, chịu được nóng trên 100°F và được lạnh tới 35°F, mỗi năm lại mọc thêm nhiều nhánh mới cho nên rất thích hợp với thị hiếu của những người mới chơi lan. Ngoài các ưu điểm kể trên, câyDen. speciosumcòn có một đăc điểm mà ít giống lan nào có thể đạt được, khi tách nhánh chỉ cần 1 nhánh thôi dù còn lá hay không rồi cho vào bao nylon, ít lâu sau sẽ ra cây con.

Cách đây khoảng 10 năm các vườn lan Orchid Park tại Oxnard, Cal Orchids Santa Barbara Estates, George Kenner & Son ở San Diego bắt đầu bán các giống lan này, nhưng hiện nay Orchid Park và Cal Orchid đã bán hết số lan Úc từ lâu, Goerge Kenner đã qua đời chỉ còn những người buôn bán vài ba cây lẻ tẻ. Người mua lại nhiều, cung không đủ cầu cũng vì vậy mà giá lan Úc cao lên gấp bội.

Vào khoảng 15 năm trước Don Brown một nhà chơi lan tài tử ở vùng Santa Barbara mang một cậy lan Dendrobium speciosumchỉ có vài nhánh ra triển lãm và thắng giải do đó ông ta đặt tên cây này làDendrobium speciosum var. hillii“Don Brown”. Sau đó ông ta bán cây này cho vườn lan Santa Barbara Orchid Estates. Chỉ mấy năm sau, cây lan đó ra cả trăm nhánh, khi mang ra triển lãm phải dùng xe xúc mới mang nổi khóm lan chiều ngang hơn 2 thước nặng gần một tấn. Sau khi thắng giải, vườn lan Santa Barbara Orchid Estates đã xẻ cây này ra bán đấu giá với 500$ cho một khóm chừng trên 10 nhánh.

Khóm lan này tuy vậy vẫn còn nhỏ hơn khóm lan đã triển lãm tại San Diego mấy năm về trước đã nổi tiếng là khóm lan lớn nhất miền nam California mỗi chiều rộng gần 3 thước.

Trong những năm vừa qua chúng tôi và ông Phạm hải Nam cũng đã mang những cây lan Úc ra triển lãm tại Fascination of Orchids International Show tại South Coast Plaza Costa Mesa, California và những cây Dendrobium speciosum var. speciosumthay phiên nhau đoạt các giải nhất cho loại Dendrobium và giải Georgia Shoesmaker là giải dành riêng cho cây lan thơm nhất trong ngày hội.

Trong số những cây lan Úc đã được ghép giống, cây Dendrobium Essie Banklà cây đẹp hơn cả. Ghép giống từ cây Dendrobium speciosumvới cây Dendrobium Hilda Poxon nên giống y như cây Dendrobium speciosumnhưng nhỏ nhắn thanh tú hơn. Thân đứng thẳng cao chừng 30 phân, hoa nở đều từ cuống tới ngọn, thoạt tiên mầu xanh nhạt rồi chuyển sang mầu vàng, hương thơm ngát. Ngoài ra phải kể đến cây Dendrobium speciosum “Antherton” ghép giống với cây Den. Star of Riverdence. Cây nhỏ như cây Essie Bank nhưng hoa to và vàng thẩm. Nói về mầu vàng, theo kinh nghiệm và theo George Kenner một người am tường rành rẽ về Dendrobium Australia, cây Den. speciosum var. grandiflorumhay Rex thường có hoa mầu vàng. Nhưng tùy theo ánh nắng nhiều hay ít và tùy theo năm mầu hoa sẽ thẫm hay nhạt hơn.

Dendrobium speciosum giá tuy có đắt nhưng không được những người sành chơi xếp vào hàng hiếm quý, Cây lan hiếm quý là những cây lan không phải ai ai cũng có và ai ai cũng trồng được. Hơn nữa Dendrobium của Úc tại miền nam California chỉ nở vẻn vẹn trong hai tuần lễ của tháng 2 hay tháng 3.

Tiền mua một chậu Dendrobium speciosum, ta có thể mua 20-30 cây lan khác ra hoa đủ cả 4 mùa mà hương thơm và mầu sắc còn vẹn toàn hơn gấp mấy lần

Tuyết mai hay thạch hộc, bạch câu, hoàng thảo củ, lan củ khóm (danh pháp hai phần: Dendrobium crumenatum) là một loài phong lan thuộc chi Lan hoàng thảo, họ Orchidaceae, Dendrobium crumenatum có hoa trắng và thơm với bên trong nhụy màu vàng. 

Phân bố: Loài này phổ biến nhất ở Mã Lai và Singapore, được tìm thấy trong tự nhiên ở các khu rừng nhiệt đới. Cây phân bố từ Nam Á đến Đông Nam Á. Tại Việt Nam, cây có mặt từ Kon Tum, Khánh Hòa đến Thành phố Hồ Chí Minh.

Mô tả: Thân cao từ 0.4 – 1m, kích thước hoa: 3.5 ~ 4.5 cm. Hoa có mùi thơm nhưng chỉ nở trong 1 đến 2 ngày. Nó có thể được trồng trong một chậu tương đối nhỏ, nhưng chùm hoa có thể đạt một mét hoặc hơn. Loài lan này có hoa giống con bồ câu đang bay, do đó nó được gọi là Phong lan bồ câu.

Cách để lan bạch câu nở hoa: Loài này nở hoa khi có sự sụt giảm nhiệt độ đột ngột. Ở lan bạch câu Dendrobium crumenatum nếu giảm đột ngột 5 -6 độ C trong vài ngày thì khoảng 9 ngày sau chúng sẽ nở hoa đồng loạt. Thông thường do kết quả của mưa (Trong khu vực nhiệt đới của châu Á, người ta thấy những cơn mưa thường xuyên mà gây ra sự thay đổi nhiệt độ đột ngột), dù hiện tượng này có thể tạo ra bằng can thiệp nhân tạo.

Điều thú vị về lan bạch câu: Khi hoa lan bạch câu đã tàn, có thể cuống hoa này không trổ hoa lần nữa, nhưng chúng sẽ dễ phát triển thành mầm cây con – keikis nếu cây lan được tưới nước, bón phân đầy đủ, và lưu giữ dưới nhiệt độ thích hợp! 

Hình ảnh lan bạch câu – Dendrobium crumenatum: