Cập nhật thông tin chi tiết về Lan Đột Biến Là Gì? Có Nhân Giống Nuôi Cấy Mô Được Không? mới nhất trên website Inkndrinkmarkers.com. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.
Như thế nào là lan đột biến?
Thời gian qua, lan phi điệp đột biến đang trở thành cơn sốt, với nhiều thương vụ tiền tỉ, thậm chí hàng chục tỉ đồng. Ông có thể cho biết thế nào được hiểu là lan đột biến?
Cây hoa lan nói chung, trong đó có lan phi điệp một loại thực vật, mà đặc tính của thực vật là có thể xảy ra quá trình biến dị sinh học.
Biến dị sinh học là những biến đổi mới, mà cơ thể thực vật thu được do tác động của các yếu tố môi trường và do quá trình tái tổ hợp di truyền. Biến dị sinh học bao gồm 2 loại đó là: biến dị không di truyền và biến dị di truyền.
Hoa lan phi điệp đột biến, loại hoa được nhiều thương vụ công bố mua bán lên tới hàng chục tỉ đồng. (Ảnh: Sưu tầm).
Biến dị tái tổ hợp là những tổ hợp sắp xếp gene mới, do lai tạo (thụ phấn) mà đời con thu được khác với bố mẹ do sự phân ly độc lập và sự trao đổi chéo của các gene.
Biến dị đột biến là những biến đổi bất thường trong vật chất di truyền ở cấp độ phân tử (ADN, gene) hoặc cấp độ tế bào (nhiễm sắc thể), dẫn đến sự biến đổi đột ngột của một hoặc một số tính trạng, những biến đổi này có tính chất bền vững và có thể di truyền cho các đời sau.
Đa số là đột biến gene là đột biến lặn và có hại, chỉ có một số ít có lợi, những đột biến lợi có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình tiến hóa và chọn giống, những cây trồng mang gene hoặc nhiễm sắc thế đột biến đã biểu hiện trên kiểu hình của cơ thể gọi là cây đột biến.
Từ những khái niệm trên cho thấy: Việc xuất hiện lan đột biến (trong đó có lan phi điệp) là một hiện tượng tự nhiên của sinh vật, không chỉ diễn ra ở cây lan mà ở mọi loại cây trồng, mọi loại sinh vật. Lan đột biến đã có từ lâu, tuy nhiên trước đây mọi người chưa chú ý, nên ít ai nhắc đến.
Ông nói có những cây hoa lan, mặc dù đặc điểm bên ngoài và hoa có thể có sự khác biệt với cây lan thông thường, nhưng chưa chắc đó đã là lan đột biến thực sự? Vậy cần hiểu lan đột biến thực sự là gì?
Những cây lan được gọi là đột biến hiện nay (gọi tắt là lan đột biến), có hai loại:
Loại thứ nhất sinh ra do ảnh hưởng của sự tái tổ hợp ngẫu nhiên và tương tác đặc thù của các gene bố mẹ, dẫn đến một vài đặc tính khác lạ không giống cả cây bố lẫn cây mẹ hoặc vượt trội hơn hẳn cây bố mẹ. Hiện tượng này được gọi là biến dị tổ hợp, rất bình thường và phổ biến trong tự nhiên ở cả động thực vật và đã được áp dụng trong sản xuất nông nghiệp.
PGS.TS Đặng Văn Đông cho biết, Viện ông chỉ chú trọng phát triển nhất là giống lan lan hồ điệp, chứ không chú trọng phát triển lan phi điệp. (Ảnh: Tùng Đinh).
Nó tương tự như việc các nhà tạo giống ngô cố gắng để các cây ngô giao phấn chéo với nhau thay vì tự thụ phấn để nâng cao khả năng xuất hiện cây con, với năng suất chất lượng cao hơn hẳn cây bố mẹ. Hoặc như với con người, có nhiều cặp vợ chồng thấp, bé, nhưng lại sinh được đứa con cao tới 1,8m!
Vì thế, rất có thể một số cây lan được tìm thấy trong tự nhiên thuộc dạng biến dị tổ hợp này. Với loại lan này, nếu để cây nhân giống hữu tính tự nhiên (bằng hạt) thì những đặc tính đặc biệt sẽ mất dần, cây sẽ dần trở về trạng thái giống các cá thể khác cùng loài/cùng giống, và do đó sẽ không còn quý hiếm nữa.
Loại thứ hai, xứng đáng với từ “đột biến” hơn, vì những khác biệt kiểu hình của chúng quả thực đến từ sự biến đổi đột ngột rất tình cờ trong bộ gene và hoàn toàn khác biệt với gene của bố, mẹ hay bất cứ cá thể nào khác trong cùng loài.
Những biến đổi này xảy ra do sai sót trong giải mã và sao chép gene khi cây hình thành, sinh trưởng và phát triển, loại này rất hiếm gặp trong tự nhiên. Chúng có thể được di truyền trong tự nhiên hay không tùy vào loại mô/tế bào cây xảy ra đột biến. Do đó, loại lan đột biến này vô cùng hiếm, phải may mắn mới có thể tìm được. Một số cây lan đột biến thuộc giống lan phi điệp chúng ta thấy xuất hiện trong thời gian gần đây có thể nằm trong số cá thể đột biến hiếm hoi này.
Như vậy, có thể hiểu trên thực tế, có những cây lan có thể có đặc điểm về hình dạng, đặc điểm hoa… có sự khác biệt so với cây lan bình thường, nhưng chưa chắc đã phải là lan đột biến từ sự biến dị đột biến, mà còn có thể là do biến dị tái tổ hợp, tức là do quá trình thụ phấn (do con người hoặc do côn trùng, gió…) đã tạo ra những hạt lan lai, để từ đó tạo ra những cây lan mới, khác với đặc tính của cây bố mẹ, khác màu hoa của cây bố, mẹ.
Trong một số cây mà nhiều người tưởng là “đột biến”, có thể có cả những cây thường biến (biến dị không di truyền), tức là cây chỉ khác biệt với cây gốc (hoặc cây mẹ) ở một số thời gian và môi trường nhất định, sau đó nó sẽ trở về trạng thái, với những tính trạng ban đầu. Chính điều này lý giải tại sao, một số cây ban đầu có màu hoa này, sau lại chuyển sang màu hoa khác.
Nhiều ý kiến nói sở dĩ lan phi điệp đột biến quý và đắt, bên cạnh hoa đẹp, thì còn do việc không thể nhân giống với số lượng lớn bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào (nhân Invitro)? Bởi phương pháp này sẽ không thể cho ra cây lan phi điệp con có hoa giống như cây mẹ được? Ông có thể cho biết liệu có thể nhân giống lan phi điệp đột biến bằng phương pháp nuôi cấy mô với số lượng lớn, mà cây con vẫn sẽ có đặc điểm, có hoa giống như cây mẹ hay không?
Cây lan có thể nhân giống bằng hạt (hữu tính) và bằng cành, chồi (vô tính). Nếu lan nhân giống bằng hữu tính (lấy phấn do cây tự thụ, côn trùng thụ, con người thụ…) thì hạt phấn sẽ bị phân ly, tức là cây con sẽ không còn giữ được đặc tính của cây mẹ nữa, do vậy phải nhân giống bằng vô tính mới giữ được đặc tính của cây mẹ. Nhân bằng vô tính cũng có 2 cách, đó là giâm cành bằng ky (các đốt thân) và nhân giống bằng Invitro (nuôi cấy mô).
Giống lan phi điệp đột biến do khách hàng đặt Viện Nghiên cứu Rau quả nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô với số lượng lớn. (Ảnh: Tùng Đinh).
Tế bào thực vật có tính toàn năng, tức là mọi tế bào sẽ đều có cùng hệ gene và có khả năng sinh sản vô tính.
Về khoa học, không có gì phải bàn cãi. Vấn đề là có thể do những người có cây lan đột biến, cứ nghĩ cây con nhân ra sẽ bị thay đổi đặc tính, nên không muốn dùng phương pháp Invitro. Cũng có thể họ nghĩ cái gì hiếm thì sẽ đắt, nếu nhân bằng phương pháp Invitro thì khi nhân nhiều rồi, sẽ mất đi giá trị quý và hiếm, nên họ không áp dụng phương pháp này.
Do đó, chúng có thể được nuôi cấy để tạo ra cơ thể mới. Dựa trên tính toàn năng này, con người đã ứng dụng phương pháp nuôi cấy mô tế bào để nhân giống các loại thực vật, trong đó có cả những thực vật rất quý, hiếm.
Hiện nay, phương pháp nhân Invitro đã được các nhà khoa học cải tiến rất nhiều. Trong đó có một số trường hợp nhân từ mô, có trường hợp nhân từ bao phấn, từ noãn, từ mô, từ lát cắt và từ một đoạn thân… của cây trồng.
Tôi xin khẳng định việc nhân giống bằng Invitro không làm thay đổi đặc tính của cây con so với cây mẹ ban đầu. Vì thế, nếu cây lan phi điệp con được nhân từ một đoạn cành hoặc một mô của cây lan phi điệp mẹ đột biến, thì vẫn có thể cho ra hàng vạn cây con giữ nguyên hoàn toàn đặc tính của cây mẹ. Nếu cây con được nuôi trồng trong điều kiện tương tự như cây mẹ, thì chắc chắn cũng sẽ cho ra hoa như cây mẹ.
Dĩ nhiên, việc nuôi trồng giống lan bằng nuôi cấy mô đó, ở mỗi môi trường khác nhau, ở điều kiện thời tiết khí hậu, điều kiện chăm sóc… khác nhau thì sự phát triển, đặc điểm thân lá, và cả hoa có thể có những sự khác biệt nhất định nào đó, chứ không thể trồng chỗ nào, trong điều kiện nào cũng cho ra hoa giống y chang như cây mẹ. Điều này cũng giống như cùng một giống cây ăn quả, trồng ở miền Nam thì cho chất lượng, mẫu mã quả khác miền Bắc, trồng ở vườn chăm sóc tốt thì khác ở vườn bỏ bê còi cọc…
“Chúng tôi đã và đang nhân hàng vạn cây giống lan phi điệp đột biến bằng ky”
Vậy ở Viện Nghiên cứu Rau quả đã từng nhân giống lan phi điệp đột biến nào bằng phương pháp nuôi cấy mô chưa? Kết quả ra sao thưa ông?
Đối với lan phi điệp đột biến, Viện chúng tôi đã dùng các đoạn đốt thân (ky) để nhân giống Invitro. Tôi khẳng định bản chất của việc nhân giống từ đốt thân lan phi điệp đột biến trong môi trường nhân tạo (Invitro) và nhân giống bằng đốt thân trong môi trường tự nhiên là không khác gì nhau. Và cây con được nhân ra vẫn sẽ giữ nguyên bản chất di truyền của cây mẹ.
PGS.TS Đặng Văn Đông (bìa phải) cùng nhóm cán bộ nghiên cứu giới thiệu khu nhân giống các loài lan bằng nuôi cấy mô tại Viện Nghiên cứu Rau quả. (Ảnh: Tùng Đinh).
Không những thế, việc nhân bằng Invitro trong phòng thí nghiệm sẽ giúp cây con được sản sinh, nuôi trồng ở điều kiện tối ưu, nên hệ số nhân giống cao hơn, cây con có chất lượng đồng đều hơn, sức sống sau này của cây tốt hơn và vì vậy số lượng hoa/cây, cũng như chất lượng hoa cao hơn so với nhân giống thông thường (nhân bằng ky ngoài vườn ươm hệ số nhân giống thấp, cây thường bị sâu bệnh hại).
Dĩ nhiên, nhân giống bằng nuôi cấy Invitro đòi hỏi kỹ thuật phức tạp, trang thiết bị nhiều, hiện đại. Bên cạnh đó, mỗi cá thể lan đòi hỏi điều kiện nuôi cấy in vitro khác nhau và vô cùng nghiêm ngặt. Do đó, cần khá nhiều thời gian, công sức và vốn đầu tư nghiên cứu mới có thể công bố bản quyền một giống lan hoàn chỉnh và phát triển được giống đó ra sản xuất đại trà.
Thực tế ở các nước tiên tiến như Mỹ, Hà Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Thái Lan… người ta đều đang sử dụng phổ biến phương pháp này cho cây lan. Viện chúng tôi và một số đơn vị cũng đang ứng dụng phương pháp này cho nhiều loại cây hoa
Hiện tại, chúng tôi đã và đang nhân hàng vạn cây giống lan phi điệp đột biến bằng ky, do một khách hàng đặt hàng, với giá chỉ tương đương những cây lan bình thường khác (chưa bao gồm tiền đốt ky đưa vào nhân giống).
Nếu tổ chức, cá nhân muốn phát triển sản xuất lan đột biến thành hàng hóa, với số lượng lớn, chất lượng đồng đều, giá thành hạ, thì hoàn toàn có thể áp dụng công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy Invitro.
Mẫu ky lan phi điệp một khách hàng khẳng định là lan phi điệp đột biến, được đặt hàng nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô với số lượng lớn tại Viện Nghiên cứu Rau quả. (Ảnh: Favri).
Thời gian qua, nhiều thông tin cũng lo ngại về việc lan đột biến nhân tạo “đội lốt” lan đột biến ngoài tự nhiên. Vậy có thể tạo ra lan đột biến nhân tạo không, thưa ông?
Công nghệ hiện đại ngày nay cho phép con người thay tự nhiên tạo ra đột biến.
Rất nhiều giống cây trồng có giá trị cao hiện nay được tạo ra từ đột biến nhân tạo, được thúc đẩy bởi tác nhân vật lý (tia UV, tia phóng xạ, sốc nhiệt, …) hoặc hóa học (EMS, NMU, Colchicine…).
Những đột biến này không có định hướng, mang tính may rủi (có thể tạo ra cây hoa nhiều màu vô cùng diễm lệ, nhưng cũng có thể tạo ra cây không có hoa, hoặc hoa dị dạng), nên cần có sự sàng lọc lựa chọn rất kỹ càng sau đột biến.
Để có thể gây đột biến chính xác một gene cụ thể (ví dụ gene kháng sâu bệnh, gene chịu hạn mặn, gene cho cánh hoa màu trắng tuyền, cánh hoa màu trắng môi màu hồng…), các nhà khoa học sử dụng phương pháp biến đổi gene hoặc chỉnh sửa gene.
Nhiều giống hoa lan hiện đã được tạo đột biến nhân tạo tại Viện Nghiên cứu Rau quả. (Ảnh: Tùng Đinh).
Tuy còn có nhiều tranh cãi về tính pháp lý và hệ lụy xã hội – môi trường của những phương pháp này, nhưng không thể không công nhận tính đột phá của chúng trong việc tạo ra những giống cây trồng không những có năng suất cao, chất lượng tốt, màu sắc độc đáo mà còn có khả năng chống chịu sâu bệnh, đặc biệt là những bệnh khó phòng trừ.
Như vậy về cơ sở khoa học, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để có thể phát hiện, tạo ra và phát triển hoa lan đột biến (không chỉ với lan phi điệp mà còn cho nhiều chủng loại lan khác). Thực tế ở trên thế giới cũng như ở Việt Nam đều đã ứng dụng và đã mang lại thành công đối với nhiều loại hoa lan.
Thời gian qua, rất nhiều người công bố nhiều loại lan phi điệp mà họ nói là đột biến, giao dịch rầm rộ với số tiền công bố lên tới hàng chục tỉ đồng. Vì sao lâu nay Viện không nghiên cứu, để nhân các dòng lan quý này bằng phương pháp nuôi cấy mô?
Cơn sốt lan phi điệp chỉ diễn ra trong thời gian gần đây. Chúng tôi là đơn vị sự nghiệp của nhà nước, không thể có kinh phí hàng tỉ đồng để mua những mẫu giống lan đột biến này về thử nghiệm nhân hàng loạt.
Mặt khác, sự cảm nhận về cái đẹp, cũng như sự hiểu biết về giá trị kinh tế của mỗi loài hoa đối với mỗi người chơi là khác nhau. Nếu xét về mặt thương mại và lợi ích xã hội thì hiện nay, Viện chúng tôi chưa chú trọng phát triển lan phi điệp đột biến (trừ trường hợp có đơn đạt hàng xuất khẩu và được nhà nước cho phép).
Quan điểm của chúng tôi là, chú trọng vào việc chọn, tạo ra các giống hoa bản địa cùng với việc lai tạo các giống hoa mới, có nhu cầu tiêu dùng trong nước cao, có khả năng xuất khẩu và xây dựng quy trình công nghệ, để chuyển giao cho người dân, giúp họ phát triển sản xuất, kinh doanh một cách an toàn, bền vững. Từ đó dần từng bước đưa Việt Nam thành một trong những nước xuất khẩu hoa lớn trên thế giới.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!
Theo Khoahoc.tv
https://khoahoc.tv/lan-dot-bien-la-gi-co-nhan-giong-nuoi-cay-mo-duoc-khong-107638
Cấy Mô Lan Phi Điệp Có Đột Biến Dễ Dàng Không ?
Dưới góc nhìn lý thuyết và thực tiễn, nhân giống lan Phi điệp đột biến bằng cấy mô và cắt kie đều là sinh sản vô tính, không có gì ghê gớm.
Ngày 11/8/2020, trao đổi về hiện tượng lan Phi điệp đột biến giá tiền tỷ ở Việt Nam hiện nay, TS Nguyễn Mai Thơm – Giám đốc Trung tâm Thực nghiệm và Đào tạo nghề (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) cho biết, dưới góc nhìn khoa học thì lan Phi điệp đột biến nhân giống bằng cấy mô và nhân giống bằng cắt kie hoàn toàn không khác nhau về mặt bản chất, đó đều là kiểu nhân giống vô tính và giữ nguyên bản chất di truyền.
“Vì cùng là kiểu nhân giống vô tính nên cây con được sinh ra từ cấy mô cũng sẽ giống với cây mẹ và cây con nhân giống bằng kie cũng như vậy. Đó là bản chất di truyền trong sinh sản vô tính, nó chỉ khác khi được thực hiện sinh sản hữu tính” – TS Nguyễn Mai Thơm nói rõ.
Theo vị chuyên gia này, phương pháp nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô đã được các nhà khoa học ở nhiều nước trên thế giới thực hiện. Trong đó, nổi tiếng nhất vẫn là ở Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Thái Lan…
Ở Việt Nam, các nhà khoa học cũng có đủ trình độ để có thể nhân giống bằng phương pháp cấy mô, giống như các nước khác. Đây là việc làm hết sức bình thường, chỉ là phương pháp nhân giống thông thường.
“Khó khăn nhất ở việc nhân giống lan Phi điệp đột biến bằng phương pháp cấy mô là ở những cây con khi sinh ra có tạo ra thêm các đột biến khác để tạo thành kỳ hoa dị thảo.
Đó là khi các nhà khoa học nghiên cứu, dùng các tia phóng xạ với khoảng thời gian và liều lượng sao cho phù hợp, chiếu lên sản phẩm để làm thay đổi cấu trúc di truyền, thay đổi kiểu gen, tạo thành một kiểu gen mới để làm ra cây đột biến để tạo ra cây con tốt hơn cây mẹ cả về “nội dung” lẫn “hình thức”.
Đội hoa lan tại Trung tâm vừa bán một cây Phi điệp đột biến có nguồn gốc nuôi cấy mô từ Thái Lan với giá 4,2 tỷ đồng. Lý do là bởi cây này được các nhà khoa học Thái Lan xử lý đột biến từ trong phòng thí nghiệm, cho ra mặt hoa đẹp, khác so với những dòng lan Phi điệp đột biến khác đang có ở thị trường Việt Nam.
Để cho ra được hiện tượng đột biến từ nuôi cấy mô đó là cả một công trình khoa học được nghiên cứu dựa trên lý thuyết và thực hành.
Còn nếu như nhân giống lan Phi điệp cấy mô cho ra giống như cây mẹ thì không có gì là ghê gớm cả” – Giám đốc Trung tâm Thực nghiệm và Đào tạo nghề khẳng định.
Trước ý kiến của một chuyên gia về di truyền cho rằng, phương pháp nhân giống nuôi cấy mô và cắt kie không khác nhau về mặt “lý thuyết” nhưng lại có sự khác nhau về mặt thực tiễn, khi cây lan Phi điệp đột biến được nhân giống bằng phương pháp cấy mô, trong quá trình chăm sóc không cho ra mặt hoa giống cây mẹ như phương pháp nhân kie, TS Nguyễn Mai Thơm một lần nữa nhắc lại, về cấu trúc di truyền thì cả 2 phương pháp nuôi cấy mô và nhân kei không khác nhau.
Còn việc đột biến thì có trường hợp kiểu gen bền vững và không bền vững. Trong quá trình nuôi cấy mô, chuyện thay đổi kiểu gen có thể diễn ra nhưng điều đó là rất ít.
Bởi, cả lý thuyết và thực tiễn thì đó đều là 2 phương pháp nhân giống vô tính, nguyên tắc thì nó phải như nhau chứ không thể có chuyện khác so với cây mẹ được.
Nói về những cuộc giao dịch lan Phi điệp đột biến giá tiền tỷ trong thời gian gần đây, một nhà vườn lâu năm chuyên kinh doanh các mặt hàng phong lan nằm trong khuôn viên Học viện Nông nghiệp cho biết, nhiều cuộc giao dịch trong số đó là “thật”.
“Những người mua lan Phi điệp đột biến từ chỗ tôi đều vì mục đích kinh doanh, không rõ họ có vì đam mê hay không nhưng chắc chắn có điều người mua đều kỳ vọng là sẽ sinh lời từ những cây lan tiền tỷ đó ” – chủ nhà vườn này cho biết.
Với kinh nghiệm lâu năm của mình, chủ nhà vườn này cho rằng, ai muốn đầu tư vào lan có lãi thì đó phải là người vừa có kiến thức chuyên môn về nuôi trồng, chăm sóc cây lan và phải nắm bắt được thị trường.
Lan Phi điệp đột biến cũng là một mặt hàng, giá trị không phải dựa trên thẩm mỹ của mặt hoa mà là sự khan hiếm và độc đáo. Điều này sẽ bị thay đổi theo thời gian.
Khi hiếm thì bị đẩy giá lên cao, nhưng khi bão hòa rất nhanh, giá đã đạt đỉnh thì sẽ bị hạ xuống. Quan trọng là người đầu tư phải nắm được nhu cầu thị trường ra sao, khi nào thị trường đạt đỉnh để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp, mức đầu tư hợp lý. Chứ đừng vì lòng tham, thấy người khác có lợi nhuận mà chạy theo.
Theo dự đoán của chủ vườn lan này, hiện tại lan Phi điệp đột biến đã đạt đỉnh, giá đã xuống thấp hơn rất nhanh so với năm ngoái.
Người này cũng thừa nhận, lan Phi điệp đột biến trong thời gian qua có sự thổi giá, dẫn tới việc giá trị các cuộc giao dịch bị đẩy lên cao và liên tục lập kỷ lục mới.
“Với người chơi có đam mê và điều kiện kinh tế thì việc bỏ ra cả tỷ đồng mua một chậu Phi điệp đột biến về trồng không vấn đề gì, giá cả biến động thế nào họ cũng không quan tâm.
Nhưng với người đầu tư, hy vọng chậu lan đó sẽ sinh lời thì cần phải trang bị cho mình rất nhiều thứ trước khi quyết định bỏ tiền mua” – vị này nói.
Tại một nhà vườn khác, khi được hỏi làm thế nào để phân biệt giữa Phi điệp đột biến nhân giống bằng cách nuôi cấy mô và hàng cắt kie thì chủ vườn không đưa ra được tiêu chí cụ thể.
“Có những cây có thể nhận ra ngay nhưng cũng có những cây nhìn bằng mắt thường không thể nhận ra” – chủ vườn này cho biết.
Nguồn: Theo Đất Việt
Hoa Lan Đột Biến Là Gì? 2 Cách Nhận Biết Dễ Nhớ Và Nhân Giống Cây
Đột biến – Biến dị có tính chất di truyền: Do sự thay đổi về cấu trúc hoặc số lượng của vật chất di truyền (gen, ADN, nhiễm sắc thể), nên gọi là đột biến và có thể di truyền được cho các thế hệ sau.
Thường biến – Biến dị không có tính chất di truyền: Do sự tác động của các yếu tố từ điều kiện ngoại cảnh làm thay đổi mức phản ứng của kiểu gen mà không có sự thay đổi về cấu trúc và số lượng của vật chất di truyền, nên gọi là thường biến và không thể di truyền được.
Lan đột biến là những cây hoa lan có kiểu hình đơn lẻ khác với quần thể, nhưng vẫn có khả năng sinh sản và di truyền sự khác biệt về kiểu hình đó đến đời sau. Lan thường biến là những cây lan có kiểu hình khác biệt đồng loạt ở 1 vùng khí hậu nào đấy, không thể di truyền kiểu hình khác biệt ấy cho đời sau.
Trong một số trường hợp, lan đột biến có thể đời sau không thể hiện kiểu hình khác biệt nữa, đơn giản bởi vì kiểu hình khác biệt ấy nằm trong gen lặn, nó không thể hiện kiểu hình đó khi có gen trội song hành. Khi lan đột biến thể hiện liên tục kiểu hình khác biệt cho nhiều đời sau, khi đủ lâu, đủ số lượng cá thể các đời thì có thể tách ra thành loài mới.
2. Tại sao lan đột biến lại đắt có giá tiền tỷ
Có câu nói ” Còn gì tuyệt vời hơn đối với một người chơi lan chuyên nghiệp khi cả đời lặn lội may mắn và phúc phần quá lớn mới có duyên gặp, sở hữu được một chi lan đột biến mới tinh chưa có tên trong danh sách thực vật toàn cầu. Sở hữu hoa lan độc, lạ và gắn cho nó những cái tên của con cái mình…Những thứ đó thực sự còn quý hơn cả vàng. Đắt mấy cũng có người am hiểu tìm kiếm, sưu tầm sở hữu “
Từ đó để thấy được giá trị tinh thần của hoa lan đột biến. Còn trên phương diện khoa học, tại sao lan đột biến lại có giá đến vậy?
Thực tế, lan đột biến không có giá trị cụ thể. Người ta chỉ ước lượng giá bán mà thôi. Có 2 lý do chính làm cho lan đột biến đắt giá và hấp dẫn người chơi lan, đó là:
Trong tự nhiên, tất cả các gen đều có thể bị đột biến không riêng gì hoa lan nhưng với tần số rất thấp (1/1 triệu – 1/1 nghìn)
Đột biến là quá trình xảy ra đột ngột, riêng rẽ, ngẫu nhiên và không định hướng ở cơ thể sống trong điều kiện tự nhiên, nên đa số là đột biến gen là đột biến lặn và có hại. Một số ít có lợi và có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình tiến hóa và chọn giống. Vì vậy, một giống hoa lan đột biến có được màu sắc đẹp, cấu trúc bông chặt chẽ, hương thơm quến rũ…thực sự là một báu vật trời cho.
3. Những loại lan đột biến đắt nhất Việt Nam hiện nay
4. Cách nhận biết một số loại hoa lan đột biến
Lan đột biến rất quý hiếm, mang vẻ đẹp độc lạ.
Nhìn bề ngoài, lan đột biến có đặc điểm về mặt hình thái đơn lẻ, chúng hoàn toàn khác biệt với các loài trong cùng quần thể. Thậm chí có cây lan độc đáo đến mức chúng tồn tại duy nhất chứ không hề có bất kỳ cây lan nào giống như chúng. Cách nhận biết hoa lan đột biến dựa trên hình thái cây thường dành cho những người có kiến thức về hoa lan, hoặc chơi lan khá lâu mới so sánh, phân biệt được.
Một cánh hoa lan đột biến đúng chuẩn thì cánh càng bầu, có độ căng tốt và nhất là hoa càng bóng thì càng đẹp. Phân thùy hoa vô cùng rõ nét, mắt xước nằm cách xa so với thùy, sạch đẹp và không lem. Đặc biệt mũi hoa càng có một màu trắng hút thì lại càng rất quý giá. Đây là cách nhận biết hoa lan đột biến dễ dàng nhất ngay cả người mới chơi hoặc chưa có nhiều kiến thức trồng lan cũng có thể quan sát thấy.
5. Cách tạo lan đột biến và cách nhân giống
Bởi vì tần số đột biến gen thay đổi tùy thuộc vào tác nhân gây đột biến, nên để có đột biến gen thì các tác nhân gây đột biến là quan trọng nhất. Khi ta thay đổi về chủng loại, số lượng, thời gian và tần suất tác động của các tác nhân gây đột biến sẽ có thể tạo thành hoa lan đột biến.
Các tác nhân gây đột biến gồm:
Các chất hóa học (thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…)
Các tác nhân vật lý như tia phóng xạ (Tia x, Tia α, Tia β…)
Các tác nhân sinh học như virus có trong cơ thể hoặc môi trường bên ngoài cơ thể
Có 3 phương pháp nhân giống cây lan đột biến:
– Nhân giống bằng hạt (hữu tính): Phương pháp này thì hạt phấn sẽ bị phân ly, khi cây con mọc lên sẽ không giữ được đặc tính gốc từ cây mẹ mà có sự biến đổi về hình dáng và màu sắc của hoa. Do vậy phải nhân giống vô tính mới giữ được đặc tính của cây mẹ.
– Giâm cành: Phương pháp này cũng có 2 cách, một cách là cắt tách cây mẹ làm các đốt (kie) rồi thực hiện giâm cành, cách này nếu nhân ngoài vườn ươm hệ số nhân giống thấp, cây thường bị sâu bệnh hại.
– Nhân giống bằng Invitro (nuôi cấy mô) nhưng đòi hỏi kỹ thuật phức tạp, chuyên môn cao và trang bị máy móc hiện đại bù lại. cây con khỏe, hệ số nhân giống cao, sức sống tốt
6. Cách chăm sóc lan đột biến cây khỏe, hoa tốt
Về mặt cơ bản lan đột biến cũng có những cách chăm sóc tương đồng giống như lan phi điệp bình thường. Thế nên, bạn chỉ cần đảm bảo cho cây lan có đủ các yếu tố để chúng sinh trưởng và phát triển tốt nhất. Cụ thể là:
Bắt đầu từ giai đoạn trồng cho đến khi hoa lan chuẩn bị ra hoa khoe sắc thì bạn phải cung cấp đủ ánh sáng để cây được quang hợp.
Không để cho lan đột biến nằm phơi mình dưới ánh nắng mặt trời gay gắt trong suốt một thời gian dài.
Hãy dùng lưới che mát cho khu vườn lan của bạn đồng thời giảm thiểu tình trạng mất nước cho hoa.
Hãy dùng bóng đèn chiếu sáng cho hoa 24/24, đảm bảo cây sẽ rất nhanh phát triển.
Trong thời kỳ cây non đang bắt đầu phát triển hãy cung cấp độ ẩm nhất định cho lan đột biến mỗi ngày và cả giai đoạn lan trưởng thành.
Bạn nên nhớ hãy cấp nước cho cây với lượng độ ẩm vừa phải, vì nếu quá ẩm cây rất dễ bị sâu bệnh tấn công.
Vào những ngày trời nắng nóng, tưới nước vào lúc sáng sớm và 1 lần vào chiều tối. Hạn chế tưới nước cho lan đột biến vào mùa đông, tốt nhất nên tưới 10 ngày/lần.
6.2. Sâu bệnh
Hạn chế sâu bệnh tấn công hoa lan bằng cách bón phân 1 lần/tuần với phân NPK 15-20-25. Bón phân cho hoa thường xuyên sẽ giúp cây tăng trưởng nhanh, khỏe mạnh,…
Nếu muốn ngăn ngừa sâu bệnh hiệu quả, tốt nhất bạn nên đặt lan đột biến ở những nơi thông thoáng. Nếu ở khu vực cửa số hãy cho chúng tại nơi ít có gió lùa vào hoặc ban công có lực gió khá nhẹ.
Trong trường hợp có bất kỳ bộ phận nào đó bị hư, hãy cắt bỏ ngay vị trí hư đó và tiến hành chăm sóc hoa lan ại từ đầu.
Như vậy, chắc phần nào các bạn đã biết được cách nhận biết hoa lan đột biến đồng thời một số phương pháp chế tạo, chăm sóc lan tốt nhất. Hi vọng các thông tin trên hữu ích với bạn ngay thời điểm này. Vì nếu bạn không cập nhật sớm nội dung trên khả năng cao mua nhầm lan giả đột biến.
Có Nên Trồng Lan Gieo Hạt Đột Biến Hay Không?
Lan gieo hạt là gì?
Lan gieo hạt chính là sử dụng những hạt hình thành từ quả lan sau quá trình ra hoa kết trái để tạo thành những cây lan mới. Cây lan mới này có thể mang những tính trạng của cả cây bố và cây mẹ hoặc có thể không tính trạng nào từ bố mẹ. Tùy thuộc tính trạng đó là gen trội hay gen lặn mà biểu hiện ra ngoài kiểu hình.
Việc gieo hạt lan cũng giống như bất cứ hình thức sinh sản nào khác của thực vật. Đây là hình thức sinh sản hữu tính mà chúng ta đã được học trong sinh học hồi cấp 2. Hình thức này khác với sinh sản vô tính bằng thân, rễ, lá hoặc bất cứ bộ phận nào khác trên thân lan ngoại trừ hạt.
Có nên trồng lan gieo hạt hay không?
Nên trồng lan gieo hạt
Sử dụng lan gieo hạt là hình thức sinh sản hữu tính tự nhiên của thực vật. Vì thế mà cũng có thể sử dụng hình thức này để phát triển lên thành cây mới. Phương pháp này chỉ phù hợp với những điều kiện sau:
Người chơi là người có thời gian, đam mê và hiểu biết về lan. Vì trồng lan gieo hạt mất khá nhiều thời gian. Nếu bạn không có đủ thời gian, sự kiên nhẫn để chăm sóc tỉ mỉ thì rất khó có thể thành công được.
Mong muốn cây lan gieo hạt này sinh ra đột biến khác với các đặc điểm thông thường của lan ban đầu. Đặc biệt là dòng phi điệp tím đột biến 5 cánh trắng đang được ưa chuộng. Nếu may mắn sở hữu một cây đột biến 5CT thì chắc chắn sẽ đổi đời. Tuy nhiên hình thức này khá là hên xui sinh ra đột biến hay không. Tỉ lệ khoảng 1 triệu cây sinh ra 1 cây đột biến như vậy.
Nuôi chơi cho biết nên cứ nuôi trồng chơi thôi. Không cần bất cứ lý do gì cả. Đột biến cũng được mà không đột biến cũng được cũng không vấn đề gì.
Không nên trồng lan gieo hạt
Thời gian sinh trưởng phát triển lâu hơn so với cách nhân giống vô tính bằng keiki. Vì thế mà có thể trồng lên cây lan con nhưng gặp đúng lúc giá giảm mất nhiều thời gian, giống, chăm sóc.
Cây lan hình thành từ lan gieo hạt không chắc chắn 100% giống bố hoặc mẹ. Đa phần những người trồng lan gieo hạt đều có mong muốn chúng sẽ sinh ra đột biến 5 cánh trắng đối với phi điệp. Tuy nhiên tỉ lệ này là hên xui và không phải 100% sẽ giống bố mẹ.
Rủi ro khi tìm tới lan gieo hạt
Tỉ lệ lừa đảo cao
Hạt lan phi điệp 5 cánh trắng đột biến không thể có mức giá rẻ như vậy. Các bác nên nhớ 1 keiki lan đột biến giá từ 500 nghìn đồng rẻ nhất và khoảng vài tỉ giá rẻ nhất. Nghĩ sao khi hạt của chúng chỉ có vài trăm nghìn 1 cây mà thôi? Lại toàn là những dòng lan đột biến đắt nhất như 5CT Bảo Duy, 5CT HO và phổ biến như .
Thời gian quá lâu
Hạt của lan được hình thành từ hoa sau đó kết quả sinh ra. Tuy nhiên các bác nên biết rằng nếu sinh ra quả lan thì cây lan sẽ hao tốn rất nhiều lực cho việc này. Những thân lan, rễ lan hoặc keiki cũng sẽ mất nhiều lực. Hơn nữa nếu so sánh với giá bán keiki và thời gian sinh trưởng thì đúng là 1 trời 1 vực. Vậy tại sao họ không bán keiki vừa được nhiều, vừa tỉ lệ thành cây lan cao mà phải bán cây lan gieo hạt tỉ lệ thành công thấp.
Giá trị chuyển đổi thấp
Những người bán hàng này đánh vào lòng tham của mỗi người hoặc do không hiểu rõ kiến thức, cơ chế sinh sản của thực vật. Dẫn tới việc bị mua nhầm phải lan gieo hạt với hy vọng chúng sẽ sinh ra lan đột biến. Điều này vừa đáng thương vừa đáng trách. Thương vì không có kiến thức dễ bị lừa, trách vì quá tham lam không chịu suy nghĩ. Xong đó cũng là bài học đối với mỗi người.
Cần phải biết rằng đa số các nhà vườn, người chơi lan sau khi cây lan đó ra mặt hoa sẽ cắt sau khoảng vài ngày. Thời gian ra nụ và ra hoa đủ để biết cây đó mặt hoa như thế nào? Vừa phát hiện đó có phải lan đột biến hay không vừa có tư liệu để sau này bán hàng. Nếu là lan đột biến họ sẽ cắt để tránh tổn hại lực cho cây. Và giúp lan sinh ra những keiki, mắt ngủ, mắt thứ. Bán những lan giống sinh ra từ đây nhanh, chắc chắn hơn nhiều so với việc đem lan gieo hạt.
Tỉ lệ ra lan đột biến thấp
Tuy rằng được tuyển chọn từ bố mẹ đột biến nhưng khả năng cây lan gieo hạt có thể sẽ không có đột biến giống bố mẹ. Hoặc nếu có thì cũng có thể không biểu hiện ra bên ngoài nếu đó là gen lặn. Như đã nói ở trên thì tỉ lệ lan đột biến khoảng 1 triệu cây mới có 1 cây. Vì thế bạn cũng nên chuẩn bị tâm lý trước cho việc này.
Nếu bạn là 1 người có thời gian, có kiến thức và đam mê thì cũng có thể trồng lan gieo hạt. Qua quá trình nhân giống, lai tạo thì có thể tính trạng đột biến có thể xuất hiện ở lan con hoặc cháu của chúng. Tức là đời F2-F3 về sau. Tuy nhiên rất mất thời gian và có thể sau này dòng lan đó không còn giá trị nữa.
Ngoài trồng lan gieo hạt thì có thể sử dụng cách nào?
Trông bằng keiki thông thường
Cách trồng này không quá xa lạ với bất cứ ai chơi lan nữa. Bởi lan là loại cây có thể sinh sản vô tính hoặc hữu tính đều được. Vô tính chính là phát triển cây mới các bộ phận khác trên cây như thân, rễ, lá ngoại trừ hạt và quả. Còn hữu tính là sinh trưởng từ hạt hình thành từ quả.
Cách làm này ưu điểm nhanh gọn và khả năng 100% giống với bố mẹ từ các đặc điểm thân lá, màu sắc. Tùy vùng miền mà những đặc điểm này thay đổi 1 chút. Tuy nhiên mức giá của chúng khá cao. Đối với các dòng lan đột biến có thể lên tới vài tỉ, chục tỉ là bình thường.
Trồng bằng nuôi cấy mô
Phương pháp này khá mới mẻ và chưa được sử dụng nhiều ở Việt Nam đối với dòng lan đột biến phi điệp 5 cánh trắng. Nhưng với nhiều dòng lan khác thì được sử dụng rất nhiều như lan hồ điệp, lan đai châu. Tuy nhiên phương pháp này để trồng lan đột biến không có hoặc chưa có nhiều. Nguồn nguyên liệu thấp và đòi hỏi phải có cơ sở khoa học, kỹ thuật và trình độ nữa nên cũng khá hạn chế.
Cách trồng lan gieo hạt như thế nào?
Nếu bạn chỉ đơn thuần đam mê chơi lan và muốn trồng lan gieo hạt thì cũng không quá khó. Cây giống các bác đã mua thường đã phát triển thành cây non được khoảng 3-5 tháng. Chúng đã hình thành được thân và rễ khá đầy đủ. Vì thế mà việc trồng cũng không khó do lan cũng là loài cây có thể sinh trưởng và phát triển cực tốt.
Về cơ bản cách trồng lan gieo hạt thì nên chú ý tới việc xử lý giá thể trước khi trồng và các điều kiện chăm sóc, tưới bón sao cho hợp lý. Kết hợp với việc phun các loại thuốc kích rễ, kích thích lan phát triển là được.
Bạn đang xem bài viết Lan Đột Biến Là Gì? Có Nhân Giống Nuôi Cấy Mô Được Không? trên website Inkndrinkmarkers.com. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!